|
|
|
|
|
ANDERE TIJDEN XXXXI
(13 januari 2021) |
Waar staan we anno 2021? Sinds de financiële
markten met digitaal geprint geld zonder enige dekking(!) in
wezen kunstmatig in leven worden gehouden, komt hiermee de
toekomst in alle toonaarden bloot te liggen. De seinen staan
daarmee op rood. Opvallend genoeg schrikt dit de beurzen (nog)
niet af, want het eind van corona lijkt in zicht en daarmee is
de onafwendbare transitie “verder weg”.
De feiten spreken voor zich: |
- Met corona nog aldoor als “tractie”
blijft de schuldopbouw onstuitbaar
- Tegelijkertijd kijken de beleggers
gesteund door de digitale geldpers weer uit naar het
aantrekken van de economische groei nu de vaccins hun werk
gaan doen
- Van een andere orde is dat de groeiende
onevenwichtigheden in inkomen als gevolg van diezelfde
digitale drukpers tot toenemende sociale spanningen leiden.
|
De centrale bankiers zijn machteloos en koesteren
slechts hoop dat straks niet alle vingers op hen zullen worden
gericht. Zij hebben vanaf de crisis in 2008 meer dan ooit aan de
basis van deze ontwikkelingen gestaan. Het zijn echter de
regeringsleiders geweest die zich in dit beleid bij gebrek aan
visie en daadkracht hebben kunnen koesteren.
Wanneer de staat zonder voldoende dekking straks als “koning
zonder kleren” te kijk staat, gaat ons dat als staatsonderdaan
direct aan. Vanuit het voorbeeld van de implosie van de
voormalige Sovjet-Unie 30 jaar geleden liggen twee scenario’s
open: |
- Het onder staatsgezag toeëigenen van alle
bezit inclusief de productiemiddelen, in de Westerse wereld
aangeduid als communisme en daar als socialisme, met net
voldoende “kruimels om de meute rustig te houden”
- Het doemscenario van de oligarchie die
zich dit bezit na de implosie in hoge mate wist toe te
eigenen, zoals dat na 1980 steeds meer tot uitdrukking kwam.
|
Dekselse uitdaging
Gezien de globalisering zal er voor het eerst in de geschiedenis
geopteerd dienen te worden voor duurzame mondiale oplossingen,
niet alleen op monetair terrein maar tegelijk ook op het terrein
van het klimaat en de biodiversiteit. Het gaat meer dan ooit om
het scheppen van nieuwe en vooral blijvende overlevingskansen op
basis van adequate databronnen!
Complicerende factor
Opvallend zijn de jongste prijsstijgingen in de grondstoffen- en
landbouwsector. De CRB (Commodity Research Bureau) Index steeg
de afgelopen maand zelfs met bijna 12%. Indien hieraan niet
spoedig een einde komt, zal de inflatie niet lang op zich laten
wachten met als inzet onomkeerbare kapitaalvernietiging. Met de
crypto’s als de huidige kanarie in de kolenmijn is dit wel
precies het scenario waarop de Fed sinds maart vorig jaar had
“gemikt.” Er was alleen niet bij verteld dat daarmee de geest
uit de monetaire fles zou kunnen springen, resulterend in de
bekende self-fulfilling prophesy. Als het inflatieproces op gang
komt, verliezen de fiat valuta hun laatste resterende koopkracht
m.u.v. de Chinese munt en het edelmetaal, waarop deze munt in
hoge mate rust. |
|
 |
|
Alleen een flinke renteverhoging zou nog voor
afkoeling kunnen zorgen maar daarmee zou de economische groei
onder fatale druk komen te staan. Dat voorbeeld kennen we nog
uit 1980 toen de nieuwe Fed president Paul Volcker de
renteschroef aandraaide met een wereldwijde recessie ten spijt.
Bovendien zou nu ook de rente gefinancierd dienen te worden daar
de middelen hiertoe ten ene male ontbreken. Dit essentiële
“rentewapen” heeft de Fed zich uit handen weten te spelen!
Destijds kon Volcker de basisrente in korte tijd nog tot 22,25%
opvoeren. Dat veroorzaakte destijds een gevoelige economische
teruggang maar naarmate de rente na verloop van tijd als gevolg
van een afnemende inflatie verder kon dalen, was er weer ruimte
voor economische groei. Volcker had alleen nooit kunnen denken
dat die dalende rentetrend in 40 jaar zou uitvloeien in een
nooit eerder vertoonde negatieve rentetrend. Volgens de
hieronder gepubliceerde cijfers van het Congressional Budget
Office over het tweede halfjaar van 2020 (het boekjaar loopt van
september/september) laten deze cijfers een dramatisch beeld
zien. Ook op dit terrein heeft “de heer” Trump z’n sporen
“verdiend”! |
|
 |
|
Dit aldoor verslechterende beeld
gevoegd bij de economische malaise (corona), vormt een
regelrechte race naar de monetaire bodem. Een ombuiging van dit
beleid zou zelfs in 2008 al redelijk discutabel zijn geweest,
toen de “officiële” inflatie nog rond 3,5% schommelde. |
|
 |
|
Intussen is de yield op deze
10-jarige lening sinds juli vorig jaar (nog nauwelijks
zichtbaar) verdubbeld. De stijging vormt een niet onbelangrijke
indicatie van afnemend vertrouwen in de dollar en is bijgevolg
ook reden om koste wat het kost het vertrouwen zo veel mogelijk
te stutten door met de goudprijs te blijven stunten. Deze dook
eind vorige met een smak van 3,3% beneden het niveau van $1.850
terwijl juist de inflatiesignalen begonnen te knipperen. De
financiële markten reageerden hier niet op.
De inflatie mag evenwel oplopen zolang de rente maar (super)laag
blijft. Ook een dalende dollar zal eerder aanleiding zijn voor
een oplopende beurs vanuit de verwachting dat de export zal
stijgen.
Spelers op de achtergrond
Een dalende dollar zal eerder aanleiding zijn
voor een oplopende beurs vanuit de verwachting dat de export zal
stijgen. Intussen zijn China en Rusland als “de
grootaandeelhouders” in Amerikaans staatspapier zonder
ruchtbaarheid doende hun bezit verder af te bouwen. Het
opgegeven bezit zal wellicht groter zijn dan het reële bezit
zoals dat in edelmetaal precies omgekeerd is. Niettemin wijzen
beide ontwikkelingen in dezelfde richting. Plus ça change, nu
alle tekorten door de Fed “opgeveegd” moeten worden. Zo ook het
huidige tekort op de begroting ad $3,1 biljoen. De Fed is
daarmee grootfinancier van de staat, een bizarre en onhoudbare
ontwikkeling!
Volgens het laatste opgegeven cijfer daterend van
mei vorig jaar zou China met $1,08 biljoen nog ca. 4% in handen
hebben van de totaal uitstaande Amerikaanse nationale schuld van
$25,8 biljoen. Rusland heeft het bezit aan Amerikaanse leningen
volgens een opgave in juli vorig jaar weten terug te brengen
naar ca. $850 miljard. Welk rentebestanddeel daarop rust, is
onbekend.
|
|
 |
|
(Hyper)inflatie
Mocht de inflatie voorbij de gestelde doelstelling van 2%
oplopen dan is de Fed machteloos. Hierin was ook “voorzien” in
de zin dat er vóór 2023 sowieso geen renteverhoging zou plaats
vinden. Aankomend president Biden krijgt dan ook nog tijd om
vriend en vijand met meer geld te paaien. Onbekend is of hij de
uitdrukking après nous le déluge kent. In de V.S. heeft zich
nog nooit een hyperinflatie à la het Derde Duitse Rijk of de
Sovjet-Unie voorgedaan. Vandaar dat het opkopen van staatsschuld
door de Fed (gevolgd door de meeste andere centrale banken) in
combinatie met ultra lage (negatieve) rentes en ongekende
vergrotingen van de geldhoeveelheid thans tot “het nieuwe
normaal” behoort. Het is in het geheel niet verbazingwekkend om
de voormalige Fed president Janet Yellen te horen verzekeren dat
‘we need not expect another financial crisis in our lifetime!’
Curieus is het werkwoord ‘need’! Ze zal dan in de komende
ministersperiode waarschijnlijk evenmin schrikken van een
inflatiecijfer van 4% of 5%. Zeker zal het al “druk genoeg”
hebben met de herfinanciering van een schuld van $7,7 biljoen –
tegen welke voorwaarden?
|
|
 |
|
Ze
moet dan evenmin vreemd hebben opgekeken van onderstaande
“enigszins” oplopende schuldtrend, ofschoon hedge fund manager
Ray Dalio met zijn hyperinflatie alarm haar onlangs nog had
gewaarschuwd. Een bekende spreuk is ‘When money dies, is a tale
of privation and degradation’ (ontbering en achteruitgang) als
gevolg van koopkrachtberoving. Dat heeft de Sovjet-Unie 30 jaar
geleden ervaren en zo ook het Derde Duitse Rijk 100 jaar geleden
als we dicht bij huis blijven. Thans is dit het mondiale
perspectief! |
|
|
|
 |
Systeemvergiftiging
Deze ontwikkeling is temeer desastreus in de wetenschap dat het
hier in hoge mate improductief geld betreft. Dat betekent niets
anders dan verzanding in een onomkeerbare en onafwendbare
systeemvergiftiging, gecamoufleerd door stijgende
vermogenswaarden. Deze markten worden op geen enkele wijze meer
gevoed door economische groei noch door groei van het
besteedbare inkomen, behoudens voor de inmiddels bekende één
procent vermogensbezitters. |
|
 |
Bovenstaande ontwikkeling – groei S&P 500 in
relatie tot de winstontwikkeling – valt niet meer uit te leggen
en vraagt bijgevolg om een dolkstoot in de richting van de
beurs.
De vraag is natuurlijk waar de klappen het eerst zullen vallen.
Op zich zullen China en Rusland nog geen haast hebben. Het
grootste gevaar schuilt naar alle waarschijnlijkheid in de
inflatieontwikkeling in de Westerse wereld. Een sterke
vergroting van de geldhoeveelheid in combinatie met een merkbare
inflatie brengt een zgn. double whammy op gang die aanvankelijk
minder voelbaar is zolang de afnemende koopkracht met nog meer
(los)geld wordt gecompenseerd.
Enige oplossing
Zoals reeds diverse malen in deze column is gememoreerd, is met
de institutionalisering van een nieuwe goudkoppeling (repegging)
geen betere oplossing denkbaar. Vanuit het verleden weten we dat
hiermee de meest stabiele economische ontwikkeling wordt
verkregen. Voor de have not landen zal het IMF als
faciliteringsstation moeten dienen. Het behoeft geen betoog dat
de goudprijs gezien de alsdan ontstane immense vraag evenredig
zal stijgen.
Bitcoin vormt geen alternatief daar geen enkele centrale bank
deze munt in bezit heeft. Wel wordt hier en daar met een eigen
nationale “stekkermunt” geëxperimenteerd, met als enig voordeel
dat een eventuele bankrun middels de stekker in de kiem kan
worden gesmoord. Dus dat is geen werkbaar alternatief.
Goud
Het was natuurlijk tekenend dat de papieren goudprijs op de
COMEX Futures beurs in alle bovengenoemd gewoel vorige week
“nog even” met ruim 3,3% moest worden “bijgesteld”. Afgezien van
de inflatie is een oplopende goudprijs – eventueel in lockstep
met de inflatie – een te opvallende indicatie van afnemend
vertrouwen in de dollar. Anderzijds wordt er nog naarstig door
centrale banken geshopt die “het goedje” graag zo goedkoop
mogelijk wensen in te laan, zo lang dat nog gaat. Op een stand
van ca. $1.850 staat de goudprijs ondanks de vele manipulaties
nog altijd op niet meer dan een slordige $40 beneden het
hoogtepunt in september 2011. De inflatie vanaf die tijd werd
doodleuk weggemanipuleerd! |
|
 |
|
Deze
manipulaties hadden bij gebrek aan voldoende aanbod al meerdere
malen onder flinke spanning gestaan, met het risico dat de
hoeveelheid opgevraagd metaal groter was dan de beschikbare
hoeveelheid. Op dat moment zou de beer niet meer te temmen zijn
geweest!
Met goud geldt ook zilver nog altijd als verreweg de goedkoopste
commodity, hoewel goud in wezen geen commodity is maar als
“koopkrachtbarometer” de monetaire oerfunctie vervult van het
totaal aan uitgegeven fiatpapier.
Gegeven alle eerdergenoemde markthazards is de toekomst nog
nooit zo ongewis geweest als thans. De beste “polis” hiertegen
blijft onverkort het niet bij te drukken goud. De jaarlijkse
productie schommelt rond 2.400 à 2.500, waarvan een aanzienlijk
deel direct door de centrale banken (China en Rusland) wordt
opgeëist! Zojuist verscheen op Bloomberg het bericht dat de
Russische goudvoorraad intussen groter is dan die van de V.S. ad
8.133 ton (volgens audit in 1955!). Er werd niet bijgezegd
hoeveel groter.
Robert Broncel
Copyright, 13 januari 2021
NB. deze column wordt ook verzonden aan DNB president Klaas
Knot. |
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
