ANDERE TIJDEN XXXVIII
(26 oktober 2020)

Met de monetaire crisis op de hielen is het de coronacrisis die nog altijd frontale aandacht opeist. Met focus op de steun aan het bedrijfsleven en de zorgsector die zonder extra steun opnieuw in de stress schoot. Tegelijkertijd neemt de sociale adaptatie af vanwege het zwabberende  lockdown beleid resulterend in een afnemend politiek draagvlak. Hoe verder?
 

Met ruim €80 miljard aan uitgegeven steun (Nederland) in het afgelopen halfjaar is er in feite onvoldoende ruimte voor nieuwe lockdowns. Hoe langer uitstel hoe hoger de rekening. Dat laat onverlet de nog altijd sterk gereduceerde capaciteit in de zorgsector van tien jaar geleden als gevolg van de bezuinigingen. Het klinkt zuur maar deze zorg zal dan wellicht deels aan de Rijnlandse regio (die zich al heeft aangemeld) uitbesteed moeten worden. Tenzij er snel en effectief geïnvesteerd wordt in het op peil brengen van de zorgcapaciteit die minstens zo belangrijk is, even los van een eventueel snel te lanceren afdoend  vaccin of medicijn (?).

Twister

Intussen verkeert de ECB meer dan ooit in de hoogste staat van paraatheid om met ruime hand “aan de knip” zonodig assistentie te verlenen. Deze notoire methode van verruiming van de geldhoeveelheid staat al jaren bekend als QE en heeft tot dusver slechts geleid tot uitstel van de monetaire executie. Opgelost is er op dit terrein sinds 2008 nauwelijks iets!
 

Al met al dreigde  hiermee al vóór corona een ramp die thans met corona dreigt uit te groeien tot een  “twister” van wereldformaat. Over de gevolgen hiervan wordt vooralsnog niet gerept, met één positief perspectief: een wellicht iets minder acute klimaatcrisis als gevolg van een flink teruggevallen economische activiteit. Met corona als extra push is onontkoombaar dat de ingeslagen weg van maatregelen zowel monetair- als “coronair” in een dubbele dead end eindigt. Met uitzondering van China en nog enkele landen in Azië die zich op adequate wijze grotendeels uit deze gevarenzone hebben weten te ontworstelen.

Terwijl China zich via een totale  lockdown bijna bliksemsnel heeft weten te herstellen, kukelt de economie in Europa en de V.S. steeds verder terug. Nieuw-Zeeland heeft zich eveneens via een soortgelijke oplossing economisch snel weten te herstellen, nota bene onder leiding van een premier die onderwijl ook nog een baby heeft weten te baren. Wel laat dit vraagtekens achter voor de toekomst want in deze fase kan nog geen sprake zijn van een algemene groepsimmuniteit, tenzij er een afdoende middel op de markt wordt gebracht.
 

Voorts is in India gebleken dat het aantal sterfgevallen na opheffing van de economisch afgedwongen beëindiging van de lockdown tot ieders verrassing begon te dalen. Na beëindiging van de lockdown wist de  economie weer aan te trekken, konden meer mensen aan het werk en hoefden er minder mensen van ellende om te komen. Er is in deze regio immers geen sprake van een financieel vangnet. De zorgcapaciteit gold daar altijd al als een ondergeschoven kind. Wel dienen de cijfers/uitslagen met enige reserve te worden gevolgd.

Voorts valt aan de hand van de uitslagen op te maken dat de sterftecijfers in Europa tot dusver evenmin dramatisch zijn. Covid-19 dan maar laten uitrazen? De vrees is in dat geval reëel dat daarmee de druk op de zorg – ons kostbaarste goed – aanmerkelijk sterker zal toenemen.

Wat de monetaire tak van de twister aangaat, wordt op de COMEX in New York onverdroten alles in het werk gesteld om het vertrouwen in de dollar als drager van het monetaire systeem  zo lang mogelijk in stand te houden. Bijgevolg blijft het op deze beurs regelmatig pompen ter voorkoming van desastreuze averij. Gezien de aanhoudend gestage goudvraag dient er vanuit diverse windrichtingen voortdurend zoveel mogelijk goud te worden aangesleept. Tot dusver  is men er bijgevolg nog redelijk in geslaagd om de prijs niet te lang en/of te ver boven het vorige hoogtepunt van $1.927 in 2011 te laten uitkomen.
 

Veel beter ware natuurlijk dit goud juist bij de consument aan te prijzen als historisch ultieme bescherming tegen de voortgaande koopkracht”verkrachting” zoals die in Azië nog altijd de brede  common sense is. Zonder de “machinaties” op de COMEX zou de goudprijs vanwege de uitzinnig hoge en tegelijk  rap stijgende schuldopbouw met dezelfde stijgingsfactor zijn opgeveerd. Het blijft nu domweg wachten op die onvermijdelijke inhaalslag!
 

Volgens Bullion Star zou er op de papieren goudmarkt een goudwaarde omgaan van maar liefst $200 - $300 biljoen (ruwe schatting), terwijl er slechts $11 biljoen (op basis van de huidige goudprijs) aan fysiek goud tegenover staat. Volgens Investment Week zou er slechts voor $1 biljoen in handen zijn van de centrale banken. Dus de bullion banks (‘da boyz’) overschrijden middels hun fractional reserve banking in extreme mate hun eigenlijke bereik totdat er een bank run ontstaat. Dit staat te gebeuren zodra de  houders van papiergoud het onderliggende fysieke goud zodanig grootschalig opeisen dat er een mismatch ontstaat en de prijs daarmee door het dak schiet. Tot dusver blijft de Bank of International Settlements (BIS) “behulpzaam” middels zgn. swaps tot recordhoogte oplopend - 520 ton in de maand augustus en soortgelijk in september – meer dan de 504 ton in bezit van de ECB.
 

Vanuit betrouwbare bron werd deze week bekend dat China zich bij gebrek aan voldoende aanvoer van de London Bullion markt heeft afgewend. Dit lijkt de druk op de COMEX te verlichten maar nu dit land voor de inkoop zelf rechtstreeks de boer op gaat, wordt de markt van buitenaf afgeroomd. Cijfers over deze transacties worden niet aan het IMF, noch aan de BIS verstrekt. India loopt in China’s spoor mee. M.a.w. de druk op de COMEX blijft enorm groot. Het primaire doel van China blijft onverminderd op goed moment de rol van de dollar middels een door goud gedekte yuan  over te nemen en daarmee de prominente rol van de V.S. op het wereldtoneel. Bijkomend voordeel: met een tandeloze tijger hoef je geen oorlog meer te voeren.
 

Voorts meldde Reuters vorige week: China has now displaced the U.S. to become the largest economy in the world. Measured by the more refined yardstick that both the IMF and CIA now judge to be the single best metric for comparing national economies, the IMF Report shows that China’s economy is one-sixth larger than America’s ($24.2 trillion versus the U.S.’s $20.8 trillion).
 

Volgens Goldmoney bezit China nog altijd een reserve van ca. $3 biljoen, waarvan $1,073 biljoen in US Treasuries of ca. 15% van het totaal aan uitstaande Treasuries. Bij een overmatig aanbod hiervan zal de koers dalen en de rente in dollars stijgen, met als bijkomend  voordeel voor China daling van de importwaarde (landbouwproducten, grondstoffen, hi-tech apparatuur etc.). Een rentestijging zal alleen nog te voorkomen zijn als de Fed dit “papier” weer grootschalig uit de markt haalt, waarmee de balans opnieuw verder wordt opgerekt. De dollar komt daarmee onder nog zwaardere druk te staan.
 

Voorts heeft China met de Shanghai Gold Exchange de London Bullion Market qua omzet al overklast. Naar schatting heeft China tenminste 20.000 ton goud bijeengesprokkeld maar hiervan is nooit melding gemaakt. Gegeven de eigen jaarproductie van gemiddeld 400 ton waarvan geen gram wordt verkocht, zal dit volume vermoedelijk aanzienlijk hoger uitvallen. Daarbij komt dat goudbezit onder de bevolking door de regering warm wordt aanbevolen.
 

Niet alleen de dollar maar ook de door schuld overbelaste euro komt op de tocht komen te liggen, met mogelijke gevolgen voor de rente. Hetzelfde lot is overbelaste yen en Britse pond beschoren, alle onderdeel van het IMF valutamandje.

De teller op www.USDebtClock.org  tikt intussen elke 10 seconden een bedrag van ruwweg $100.000 bij. Het 2020 tekort opgetekend op 23 oktober j.l. stond nabeurs op maar liefst $27.14 biljoen versus een BBP van ca. $19,8 biljoen, De tikker blijft constant doortikken!
 

Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft aan de coronacrisis voor dit en volgend jaar een prijskaartje gehangen van ca. $12.000 biljoen. Volgens de Global Debt Monitor van het International Institute of Finance in Washington DC rukt de mondiale schuld richting 350% van het mondiale BBP op. In vaktaal werd deze ontwikkeling al eerder omschreven als een huge unchartered territory. Een eufemistische weergave van deze monetaire absurditeit!

Deze ontwikkelingen vragen indringend om een tastbare oplossing in de vorm van een nieuwe afspraak à la Bretton Woods, zoals die door de geallieerden in 1944 al werd gesmeed en door Nixon in 1971 (“tijdelijk”) terzijde werd geschoven. Deze daad staat nog altijd te boek als de grootste  monetaire fout in de vorige eeuw, waarmee de grootste fabeltjesfuik aller tijden werd opengezet.
 

Afnemend vertrouwen

Vertrouwensindicator bij uitstek is nog altijd de 10-year Long Bond die sinds eind juli op een yield van 0,58 met bijna 40% is gestegen. Niet dramatisch maar mocht zich hier een zgn. rate scare (Morgen Stanly) aandienen leidend tot een tipping point  met een niet meer te stoppen rentestijging dan is het tevens snel gedaan met de beurs.

Iedereen die op pensioen is aangewezen begrijpt dat daarmee de uitzichten op een adequate koopkracht verder afnemen. Daarbij in herinnering roepend dat pensioenfondsen niet in edelmetaal zijn belegd in de wetenschap dat dit vermogen – Umwertung aller Werte – niet door DNB wordt vergoed(?), nog altijd een godspe!

Volgens JP Morgan is de Amerikaanse staatsschuld de laatste 2 jaar verdubbeld – over het plafond wordt intussen helemaal niet meer gesproken – en uitgegroeid tot ruim $31 biljoen, of 138% van BBP, met een negatieve yield vóór inflatie – ‘Feed for Gold’. Daar bovenop heeft Fed voorzitter Powell de boodschap aan het Congres meegegeven om er alles aan te doen de economie nieuw leven in te blazen. Als last resort staat daarmee het inflatiesein pontificaal op groen om de schuld te laten verdampen! Zodra de obligatiemarkt hieraan gevolg geeft,  is de kans op een rentestijging zonder meer reëel. Het omslagpunt ligt vanaf 1,25 punten. De risicoperceptie is op dit niveau nog altijd extreem laag!

Tenslotte: het verwondert niet dat er in toenemende mate aan de betrouwbaarheid en kunde van monetaire en politieke beleidsmakers steeds meer wordt getwijfeld. Verder rijzen er  twijfels over de huidige staat van de economie, fake money, fake news, toenemend populisme, Brexit, complottheorieën, toenemende spelverruwing tot binnen het Parlement, daargelaten de onder druk staande staat van het klimaat alsmede de mondiale biodiversiteit. Allerlei metaforen duiken op maar laat het maar bij een ideale mix voor een weinig aanlokkelijke ‘pot aux feu’ en zware tijdbom voor “Andere Tijden”.

Robert Broncel

Copyright, 26 oktober 2020
 

NB. deze column wordt ook aan premier Mark Rutte en DNB president Klaas Knot verzonden.

Zojuist ontvangen: Volgens de BIS is de in dollars genoteerde schuld in de emerging markets opgelopen tot meer dan $4 biljoen. Ook dat is vooral zorgelijk wanneer de onderliggende valuta’s ten opzichte van de dollar dalen, komt de aflossing in gevaar.   

Disclaimer Portefeuille 

Hoewel alle berichtgeving alsmede de fondsprofielen met de grootste zorg worden samengesteld en uitgebracht, kunnen geen waterdichte garanties worden verstrekt. Wel wordt de berichtgeving vanuit eigen bron zowel als van externe professionele research pas na due diligence naar buiten gebracht. De deelnemer is te allen tijde zelf verantwoordelijk voor de opvolging alsmede de aan- en verkoopbeslissingen die hij/zij hieraan ontleent. 

Het portefeuillebeheer blijft onder het ressort van Robert Broncel, waarbij de deelnemer de vrijheid heeft al dan niet opvolging te geven aan de aanwijzingen ter zake. Het kan voorkomen dat door onvoorziene omstandigheden berichten te laat worden opgenomen zonder dat hiervoor verantwoordelijkheid kan worden genomen. Voorts zal de waarde van de portefeuille fluctueren en kunnen er nooit garanties voor de toekomst aan worden ontleend. 

Het intellectueel eigendom van de portefeuille, analyses en copyrights liggen bij Robert Broncel. Verder mag er zonder toestemming NIETS van deze site worden gekopieerd of op de een of andere wijze elders worden weergegeven.

2019 © Robert Broncel