Header

Columns 2017

2016

2015 2014

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

"SPROOKJESWERELD IV"
(25 juni 2017)

Ondanks de voortgaande schuldschepping, de ‘scary’ centrale bank balansen, de onzekere economische groeipotentie en vooruitzichten alsmede de toenemende spanningen in het Midden Oosten ademen de financiële markten niets anders dan rust uit. Dat is ook precies datgene wat “onze” beleidsmakers graag voor ogen houden onder het credo van business as usual.


Zo werd de Fed’s jongste renteverhoging van de Federal Fund Rate met een kwart naar 1% zonder schok opgenomen, met als enig commentaar dat deze reeds was ingeprijsd. Niet alleen dit feit maar ook dat voorzitter Yellen zich liet ontvallen dit jaar nog twee verhogingen te willen doorvoeren en te overwegen om de balans van ruim $4,5 biljoen (was minder dan $900 miljard vóór de crisis) te willen opschonen door geen nieuwe schuld te verwerven nadat de oude is afgelost. Dat dit opwaartse krachten op de renteontwikkeling oproept, did not ring bells. De 10-year bond bleef harmstijf rond het huidige niveau van 2,15% liggen.
 

Wel waarschuwde het “notoire” Goldman Sachs in de Wall Street Journal van 19 dezer voor een rising potential for rate shocks over longer-term horizons. Zie je als gevolg daarvan de marktvolatiliteit oplopen? Evenmin! “Het ligt voor de hand te voorspellen dat hoe langer een negatieve reactie op de “zalvende” oplossingen volgend op de Lehman crash in 2008 uitblijft, dit moet leiden tot cataclysmische marktreacties” zoals Deutsche Bank’s Aleksandar Kocic zich onlangs in een interview in de Frankfurter Allgemeine liet ontvallen.
 

Nu de Fed tot een verdere bijstelling van haar beleid neigt, wordt daarmee ten principale een aanzet gegeven tot toekomstige spanningen op de internationale financiële markten temeer daar andere grote centrale banken als die van de EU, Japan en het V.K. nog geen signalen in deze richting hebben afgegeven. De BoJ en de ECB (met €4,2 biljoen op de balans) volharden in hun huidige beleid daar men vooralsnog geen 2% inflatie voorziet mede gezien de gedaalde olieprijs. Maar ook de BoE durft nog geen verandering van het beleid door te voeren ofschoon het prijsniveau oploopt naarmate het pond daalt als gevolg van een duurdere import. Het Verenigd Koninkrijk had geen ongelukkiger moment kunnen kiezen om uit de EU te treden.
 

Zoals bekend hebben de centrale bankiers zichzelf met de extreem lage rentes op een onmogelijke manier in de jas weten te naaien waaraan geen ander ontkomen is dan een uiterst pijnlijk proces van schuldsanering (deflatie) of schuldverdamping (hyperinflatie). Vooralsnog mag je veronderstellen dat Yellen met haar uitspraken slechts een luchtballonnetje heeft willen loslaten en niet meer, zeker na de recente scherpe daling van het aantal full-time banen.

De groei van het aantal part-time banen van 133.000 staat in geen verhouding tot de daling van 367.000 full-time banen, terwijl ruim 100 miljoen ‘working age’ Amerikanen zelfs geen baan hebben dan wel hebben opgegeven er een te zoeken!

Voorts blijken de retail resultaten evenmin bemoedigend te zijn zoals hieronder blijkt, in ieder  geval bepaald geen reden om juist nu de rente te verhogen. Trump is hier niet blij mee!

Buiten een evenwichtig en consistent prijsstabiliteitsbeleid dient de Fed de werkgelegenheid te bevorderen. Echter, sinds 2008 ging het roer drastisch om en was het alle hens aan dek om middels QE (oppomping van de geldhoeveelheid) en opkoping van staatsschuld de economische groei aangestuurd door consumptie zoveel mogelijk te bevorderen. Meer (banen)groei bereik je echter alleen middels koopkrachtverbetering en productiviteitsstijging en daarvan was evenwel geen sprake. Met het stempel van Keynes bleeks QE een noodgreep, terwijl al dit geld nauwelijks in de economie bleek te zijn terechtgekomen. 

 

Volgens JP Morgan rust nu een derde van de mondiale schuldmarkt ad $54.000 miljard bij centrale en commerciële banken die hiermee maar weinig kunnen uitrichten. Immers, bij liquidatie dalen de koersen “communicerend” metj een oplopende rente met het gevolg dat de toch al niet indrukwekkende economische groei wordt afgeknepen.  

 

Dus ondanks alle pogingen om de economische groei in de afgelopen 9 jaar met schuld te financieren is het resultaat bedroevend gebleken, ook al doen “onze” beleidsmakers het voorkomen dat “het beter gaat”. Met groeipercentages variërend van – 2,8% in 2009 tot 2,6% in 2015 en 1,6% in 2016 is er bepaald geen reden om de champagnekurken te laten knallen. Ja, de consumptie kon min of meer op peil worden gehouden, bedrijven konden middels de lage rente goedkoop hun (dure) aandelen inkopen om de koersen te stimuleren en de vastgoedsector kon ook weer meeblazen. Bij gebrek aan alternatieven waren beleggers gedwongen hun rendement in aandelen te zoeken. Bijgevolg leven we  in een volstrekt illusoire wereld. 
 

Daar “dit illusoire fenomeen” bij voortduring in de mainstream media onderbelicht blijft, leeft dit evenmin bij the man in the street. Pas achteraf had iedereen dit uiteraard wel zien aankomen maar dat gold in wezen alle “onvoorziene” ontwikkelingen in de voorbije wereldgeschiedenis en daarvoor hoef je niet ver terug te gaan. Voorbeelden? De vonk die 100 jaar geleden WO I deed ontbranden, de opkomst van het nationaal-socialisme in Duitsland in de jaren ‘30 met in het kielzog het horror scenario van de Joodse vernietiging, de Wall Street crash in 1987, de val van de Sovjet-Unie in 1991, Brexit alsmede de recente verkiezing van Donald Trump eind vorig jaar.
 

Bijgevolg blijken nog slechts weinigen zich te realiseren dat we ons intussen in de nadagen van de zgn. financialisatie van de economie bevinden. Financialisatie wil niets anders zeggen dan langdurig met “geleend” geld de groei stimuleren hetgeen je als zwendel zou kunnen aanmerken met als gevolg dat slechts de zeer vermogenden profiteren, terwijl de rest van de bevolking straks wordt geconfronteerd met de gevolgen van een volstrekt “speelziek” beleid!

Bezien we de lange termijn vanaf 1915 dan bevinden we ons qua rentestand op een absoluut dieptepunt en ligt er maar één weg open en die is opwaarts!
 

Ook Trump die zich bij voorkeur laat bijstaan door de superrijken in de V.S. zal moeiteloos uit dit vaatje tappen door zijn infrastructuurvoorstellen en belastingverlagingen middels geleend geld te willen financieren. Hij heeft aangegeven hiermee geen enkele moeite te hebben daar het immers om nakoming van zijn verkiezingsbeloften gaat. Ook  al bevindt hij zich op de punt van de afgrond lijkt hij de in het verschiet wegzakkende wonderjaren van na de oorlog weer nieuw leven te willen inblazen. Had hij zijn verkiezing niet te danken aan de ‘poor suckers’ die zijn verhaal graag geloofden zonder te weten wat hen boven het hoofd hangt?  We mogen niet vergeten dat er in het verleden ooit een monetair systeem kon worden gebouwd op basis van ‘fake money’, ongelimiteerde schulden en zero rente. Je kunt er dus gif op innemen dat dit geen blijvertje wordt, de belastingopbrengsten geringer zullen worden en het gat op de begroting zal toenemen. Onderstaand plaatje kwam ik tegen in Time Magazine en was bedoeld om aan te geven op welk “fraai” puntje Trump zich thans bevindt en met Trump in wezen de gehele wereld! Zolang je er niet intuimelt, is er toch niks aan de hand?

Als we de gemiddelde groei ad 1,3% uit de Depressiejaren ’30 vergelijken met de gemiddelde groei sinds 2008 dan blijkt deze op nagenoeg het zelfde peil te bewegen. Alleen WO II wist een keer in dit economisch patroon te brengen. Laat deze geschiedenis zich niet herhalen!
 

Tot slot speelt nog een ander probleem en dat betreft de verslechterende balanspositie bij vele banken. In essentie houdt een bank deposits aan van hun rekeninghouders die weer in de vorm van leningen worden uitgezet bij hun kredietafnemers. Zolang het totaal uitgezette kapitaal binnen een bepaalde kapitaalratio groter is dan de deposits, heet een bank solvent te zijn. Een solvente bank beschikt over meer vermogen dan deze schuldig is aan haar rekeninghouders.

Stel dat een lening niet meer opeisbaar blijkt dan zal de bank de spaarder of rekeninghouder nog steeds kunnen terugbetalen. Een andere veiligheidsfactor is de liquiditeit of wel wat de bank aan kasmiddelen voorhanden heeft. Banken die hieraan een gebrek hebben, lopen het solvabiliteitsrisico. Dus een veilige bank is in staat om voldoende kasmiddelen aan te houden. Kasmiddelen impliceren zowel het fysieke geld in kas alsook elektronische tegoeden bij de centrale bank. Ongeacht wat de bank met het geld van hun rekeninghouders doet, zoals omzetten in obligaties, leningen, hypotheken etc. brengt dat een zeker risico met zich mee.
 

Met name de Federal Reserve’s laatste rapport “Assets and Liabilities of Commercial Banks in the United States” van begin deze maand vertoonde een sterke “erosie” van de bankveiligheid. Zo liet dit rapport zien dat het totale kasvermogen sinds 2014 met ca. 25% is teruggelopen. Tegelijkertijd zijn de kasdepots met ca. 15% gestegen. Dat is ronduit een dubbel slechte ontwikkeling. Daar de kwaliteit van het uitstaande kapitaal onbekend is, tasten we in wezen in het duister wat betreft de overlevingskansen van zulke banken en dat ondanks alle pogingen om de banken op te schonen na de val van Lehman. Er is kennelijk nog maar weinig “bijgeleerd”!

 

Crypto currencies

Nadat het edelmetaal als gevolg van de bijna dagelijkse marktmanipulaties grotendeels uit de gratie is geraakt, blijken de crypto currencies als alternatief steeds meer aan populariteit te winnen. Echter, de vraag is of men zich wel realiseert dat dergelijke currencies niet meer dan een digitale munt zonder enige referentie of onderliggend fysiek “anker” representeren, enigszins vergelijkbaar met de tulip mania in de 17e eeuw (zoveel als de gek er voor wilde geven). In die tijd bestond er in feite nog geen beleggingservaring in een wereld die nog maar één aandeel kende van onze roemruchte V.O.C. die ooit als eerste maatschappij was begonnen met aandelenuitgifte  in 1606 en daarmee de aanleiding vormde tot de opzet van de eerste beurs ter wereld in 1611. Eén van de redenen tot het buitengewone succes van de V.O.C.
 

De vergelijking met de tulip mania is in zoverre treffend dat de crypto’s vooral worden omarmd door de youngsters eveneens zonder veel ervaring die er voornamelijk mee speculeren. Vandaar dat de crypto’s tot de meest volatiele valuta’s behoren. Slechts een kleine 10% beschouwt ze als een munt om uit te geven, althans volgens de bevindingen van professor Gary Schneider van de California State University.
 

Intussen bezit Bitcoin zelfs een futures markt in de vorm van the Perpetual Bitcoin/USD Swap Contracts (BitMEX) met een 100% leverage (hefboom). Als we de route van de tulp destijds volgen met prijzen van meer dan 10.000 guldens of een degelijk middenklas huis in die tijd dan heeft Bitcoin nog veel toekomst. Met de beperking van 21 miljoen stuks (waarom 21 miljoen en hoe sterk is de garantie om er straks niet meer uit te geven?) blijkt op basis van de huidige prijs ad $2.600 per stuk de totale “waarde” op slechts $43 miljard uit te komen. Zou je dit getal afzetten tegen het totaal gemijnde goud uitgedrukt in geld geschat op $7,5 - $10 biljoen dan heeft Bitcoin nog een flinke weg te gaan. Ter vergelijking doet de Amerikaanse M2 geldhoeveelheid inclusief bankrekeningen een slordige $13,5 biljoen. Afgezet tegen deze geldhoeveelheid zou Bitcoin zelfs kunnen oplopen tot een waarde van $47,600 per stuk.
 

Volgens de geplaatste opmerkingen tijdens het Bundesbank Policy Symposium “Frontiers in Central Banking – Past, Present and Future” blijkt er “een strijdplan” te worden ontwikkeld. Ook in het Amerikaanse Congres gaan stemmen op om de U.S. Secretary of Homeland Security and Commissioner of U.S. Customs and Border Protection een plan te laten ontwikkelen om “de stortvloed” aan crypto’s een halt toe te roepen.
 

Uiteraard biedt de digitalisering van de munt voordelen aan de economie, evenwel met “het risico” van uitschakeling van de functie van de centrale bank als “regulerend instituut”, zodat de invloed op het monetaire circuit ophoudt te bestaan. Daarmee verliest een staat “grip” op wat er in- en uitgaat. Dat zal volgens Jens Weidman, president van de Duitse Bundesbank, nooit gebeuren met als motief dat centrale banken veel beter in staat zijn om de prijsstabiliteit te monitoren in plaats van een ongrijpbare crypto op basis van algorithmes.

 

Ook hield Weidman rekening met de mogelijkheid dat in tijden van een crisis vele bankrekeninghouders hun rekening zouden liquideren ten gunste van de crypto’s als gevolg waarvan de banken “droog” zouden kunnen komen te staan. Zonder deposits kan een bank immers niet functioneren. M.a.w. als er één instituut crypto’s zou moeten uitgeven dan zijn dat de banken zelf. Daarmee zal de belangstelling voor de crypto’s versneld opdrogen.
 

Tegelijkertijd resteert natuurlijk daarmee wel het probleem van het verwateren van de koopkracht van de papieren fiatmunt zoals we die de afgelopen eeuw na de oprichting van de Federal Reserve in 1913 hebben mogen meemaken.

Die koopkracht van destijds is thans gereduceerd tot ca. 3% en is bijna te verwaarlozen. Om deze reden hebben de mensen van alle tijden, met name in Azië bij voorkeur hun heil gezocht in het edelmetaal juist ter bescherming hiertegen. Koopkrachtuitholling blijkt een algemeen probleem te zijn bij de papieren valuta’s ook wel fiduciaire munten genoemd. Je dient met andere woorden vertrouwen te hebben en te houden in de munt die de staat uitgeeft, dikwijls onder toevoeging ‘in God we trust’ (dollar) waaruit de L” kennelijk is weggevallen.
 

Hoe dan ook, crypto’s zijn gemakkelijker te transfereren dan goud maar staan in principe ook bloot aan het risico van onbeschikbaarheid voor het geval het internet om welke reden uitvalt. Daarover hoor je bijna niemand, omdat zulks tot dusver alleen (kortstondig) gebeurde na een storing. Maar wat gebeurt er bijvoorbeeld na een zgn. electro magnetic pulse die het gehele elektronische circuit op slag lam legt en voor langere tijd onbruikbaar maakt? Daarvoor is niet eens een atoombom nodig. Dan rest bestens alleen de flappentap nog. Kortom, als het er op aankomt is de keuze voor edelmetaal de meest voor de hand liggende. Zie hieronder ook het koopkracht spiegelbeeld vanaf de loskoppeling (depegging) van het goud in 1971.

Kortom, edelmetaal hoe zwaar thans ook gemanipuleerd zal buiten het bereik van de staat qua koopkracht altijd de beste overlevingskansen blijken te bieden. Zonder manipulatie zou het edelmetaal afgezet tegen de zonder weerga gegroeide schulden minstens met een factor tien zijn gestegen en dat duidt bepaald niet op een sprookje!  


Robert Broncel 


Copyright, 25 juni 2017

 
 

 

<< vorige

volgende >>

 

 
 

Disclaimer Portefeuille 

Hoewel alle berichtgeving alsmede de fondsprofielen met de grootste zorg worden samengesteld en uitgebracht, kunnen geen waterdichte garanties worden verstrekt. Wel wordt de berichtgeving vanuit eigen bron zowel als van externe professionele research pas na due diligence naar buiten gebracht. De deelnemer is te allen tijde zelf verantwoordelijk voor de opvolging alsmede de aan- en verkoopbeslissingen die hij/zij hieraan ontleent. 

Het portefeuillebeheer blijft onder het ressort van Robert Broncel, waarbij de deelnemer de vrijheid heeft al dan niet opvolging te geven aan de aanwijzingen ter zake. Het kan voorkomen dat door onvoorziene omstandigheden berichten te laat worden opgenomen zonder dat hiervoor verantwoordelijkheid kan worden genomen. Voorts zal de waarde van de portefeuille fluctueren en kunnen er nooit garanties voor de toekomst aan worden ontleend. 

Het intellectueel eigendom van de portefeuille, analyses en copyrights liggen bij Robert Broncel. Verder mag er zonder toestemming NIETS van deze site worden gekopieerd of op de een of andere wijze elders worden weergegeven.

2016 © Robert Broncel