Header

Columns 2017

2016

2015 2014

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

"SPROOKJESWERELD V"
(12 september 2017)

Als lezer van deze column raak je zo langzamerhand vermoeid bij het lezen van de daarin geschetste verwachtingen zonder tot dusver enige bevestiging daarvan in de praktijk terug te hebben gezien. Is er dan wel reden tot zorg nu er zoveel rust op de financiële markten heerst met de rente ver beneden recessieniveau, de beurzen  in de hoogste sferen verkeren en een VIX (onrustindex) met een laagste stand rond 10. Stilte voor de storm, schijn bedriegt?
 

Gebeurtenissen kunnen hun schaduwen soms ver vooruit werpen maar ook plots “toeslaan”, terwijl in dit geval de meest voorspelde ontwikkeling als gevolg van de ongehoord hoog opgelopen schuldbubbel op zich laat wachten. Het cruciale sneeuwvlokje dat de lawine teweeg brengt, blijkt nog niet te zijn gevallen. Toch zou het uiterst onvoorzichtig zijn om nu in “deze metersdikke laag rulle sneeuw” met een heerlijk zonnetje in de rug te gaan skiën.
 

Verwonderlijk genoeg was het Goldman Sachs CEO Lloyd Blankfein, die vorige week op een conferentie in Frankfurt “losjes” meedeelde‘that the financial markets have been going up for too long’ met de langste bull ooit na de financiële crash in 2008. Zo bleek het voortschrijdend 12-maands gemiddelde van de ‘adjusted’ winst per aandeel in de S&P sinds medio 2012 met 12% te zijn gestegen tegen de S&P zelf met ruwweg 80%. Een onderwerp dat middels Schillers CAPE RATIO (Cyclically Adjusted Price-to-Earnings) gemeten over een periode van 10 jaar rond de stand van 30 al eerder aan de orde was gekomen.
 

Welke motivatie Blankfein had om juist op die plek om de hoek bij de ECB deze uitspraak te doen, laat zich gissen. Of  het moest zijn dat hij het tijd vond z’n stem te verheffen nadat hij zich al eerder tot “god van het financiële bestel” had bestempeld of om specifieke redenen(?).
 

Vastgesteld kan worden dat Goldman als meest “doorgewinterde” instituut met vele lawsuits in haar kielzog inderdaad de spin in het wereldwijde financiële systeem is geworden. Zo heeft GS al drie Fed voorzitters en vier ministers van Financiën afgeleverd, terwijl ook de huidige ECB president Draghi uit dit huis stamt, dat al eens het “Kremlin van Washington” werd genoemd.
 

Blankfein heeft gelijk als hij stelt dat het bizar is dat het dividend bij veel bedrijven al dikwijls hoger is dan de rente op hun uitstaande leningen. Om af te stevenen op een “normaal” en evenwichtiger monetair beleid zal de rentestand zeker richting 3% à 4% moeten opschuiven.  Waarom gebeurt dat dan niet terwijl er toch sprake is van een licht economische groei?
 

Wel, omdat de beurs bij een dergelijke renteverhoging een zeer forse veer zou laten, omdat er met  veel geleend geld (hefboom!) wordt gewerkt alsmede met zgn. security-based loans*. Ook de vastgoedmarkt zou er zwaar onder te lijden krijgen alsmede bedrijven met te hoge schulden op de balans en tenslotte de ontwikkelingslanden die doorgaans in dollars lenen.
 

De almacht van de beheersing van de financiële markten is bij de centrale banken komen te liggen. Dat is de ene kant van de medaille. De andere is dat deze instituten zich met het nul-rente beleid het rentewapen (hoe vaak herhaald in deze column?) uit handen hebben geslagen. Het zijn intussen ‘lame ducks’ geworden, alleen wordt dat er niet bijgezegd. Bijgevolg is er slechts sprake van een schijnmacht! In casinotermen zou het ‘game over’ zijn. Toegeven op dit punt kan echter niet dus resteert er een soort status quo ‘to kick this can further down the road as long as it takes’ in een poging de onvermijdelijke systeemimplosie te omzeilen.
 

Met dit versluierde centrale bankenbeleid wordt gesuggereerd dat deze bubbel ‘up ewig’ in stand kan worden gehouden. Anderzijds zal men zich binnenskamers ongetwijfeld realiseren dat een systeem oncontroleerbaar wordt naarmate de risico’s en ‘moral hazard’ zijn opgeklopt tot volstrekt onhoudbare niveaus, met instabiliteit als intrinsiek kenmerk van het systeem. 

Bovenstaande grafiek geeft een indruk van de scheefgroei tussen de groei van het Amerikaanse BBP (rode lijn) en de schuldgroei (blauwe lijn). Dit euvel geldt overigens niet alleen de V.S. maar in feite de gehele Westerse wereld, exclusief met name Duitsland en Nederland maar  inclusief Japan en China.
 

Nu wisten we al dat de financiële markten fors worden gemanipuleerd. Hoe dat precies in z’n werk gaat, was vrijwel niet bekend. Volgens Sprott Money dat hiermee naar buiten kwam, betreft dit een samenspel van de drie grootste centrale banken – de Fed, ECB en de BoJ (G-3) –  gericht op marktstabiliteit, zodanig dat de beurzen middels High Frequency Trading (HTF) worden aangestuurd door twee key drivers:

a) De USD/JPY valuta relatie
b) De VIX – volatiliteitsindex
 

Hoe werkt dit dan? Heel simpel! Wil je de beurs bijsturen dan zet je de USD/JPY in en verkoop je de VIX of andersom. Er werd bijgezegd: ‘it truly is that simple’
 

Zo worden kennelijk dagelijks de handelsstromen middels algoritmes gevolgd. Vanwege de enorme omvang van de FOREX (valutamarkten) met een dagomzet van gemiddeld $5 biljoen moet je diepe zakken hebben om dit spelletje te kunnen spelen en dat hebben deze banken. Met vele grafieken onderbouwd bleek hier geen speld tussen te krijgen. Waarom specifiek voor de yen relatie is gekozen, doet het verhaal niet maar dit zou de omzetschaal kunnen zijn en/of mogelijke geostrategische motieven.
 

Sinds de financiële crisis in 2008 hebben de centrale banken de volledige controle over de mondiale financiële markten naar zich toegetrokken. Bijgevolg hoef je niet langer verrast te zijn waarom er geen marktnervositeit meer optreedt, zelfs niet bij een mach-5 storm die de oliebusiness in Houston plat legt, een aardbeving in Tokyo of bij een nucleaire dreiging of zelfs oorlog. 
 

Hetzelfde spelletje wordt ook gespeeld op de Commodity Exchange (COMEX) in New York, waarbij de zgn. bullion banks met hun eigen algo’s opereren om de goudprijs onder controle te kunnen houden. Deze “goud algo’s” zijn eveneens gekoppeld aan de USD/JPY. Als de goudprijs naar beneden moet dan wordt deze valutarelatie gekocht, zelfs met een discount (gezien de volumes) van de CME groep als operator van de belangrijkste futures beurzen.
 

Geen enkele technische of fundamentele analyse is hier tegenop gewassen. Sterker, er wordt wel naar gekeken om op goed moment een tegenovergestelde beweging juist a-conform de verwachting uit te voeren. Dit impliceert dat het vrije marktprincipe van vraag en aanbod uit zicht is zoals dat “traditie” was ten tijde van het zo verfoeide communisme. Wonderwel hoor je hier niemand over!
 

Op onderstaande grafiek tref  je de nauwe verwevenheid tussen de goudprijs en de koers van de yen vanaf 2012 aan. Alleen de meest recente ontwikkeling van de goudprijs richting $1.350 was hierin nog niet meegenomen. Als Blankfein “z’n zin” krijgt dan zou dit spel met een uit de pan rijzende goudprijs snel afgelopen zijn. Niettemin legde hij feilloos de vinger op “de zere plek”. Ongetwijfeld zal GS zoals de meeste andere commerciële banken zich hebben ingedekt (zie beneden).

Het is niet voor niets dat de Aziatische landen bezig zijn met een gigantische goudinhaalslag beweging die nog niet is gestopt. Opvallend is dat Japan er zich nooit over heeft uit gelaten maar misschien wel over de grootste voorraad (Chinees) goud uit WO II beschikt. Naar wordt aangenomen beschikt de eurozone over een slordige 12.000 – 13.000 ton maar evenals met betrekking tot de Amerikaanse goudvoorraad ad ruim 8.100 ton weten we niet hoeveel hiervan is beleend.  

Ofschoon de Amerikaanse minister van Financiën onlangs tijdens een kort bezoek aan Fort Knox liet weten dat hij voldoende goud had gezien om te bevestigen dat het daar “veilig” ligt, zei hij er niet bij dat het mogelijkerwijs honderd maal beleend zou kunnen zijn. Uit voorzorg hebben enkele Europese landen w.o. Nederland hun goud toch maar deels uit de V.S. en ook uit Engeland teruggetrokken. Waarom dat niet in absolute mate is gebeurd, laat zich raden. Risicospreiding en trading zijn de officiële argumenten maar wat er “achter de coulissen” gebeurt, kom je “domweg” niet te weten. Ook dat was destijds binnen het Sovjetblok niet anders. Zelfs de gouden Lenin roebel bleek vals (bevatte tungsten) te zijn.

Wat vertrouwen aangaat kunnen we vaststellen dat de dollar hiermee ook moeite heeft,  met name sinds clown Donald de scepter in Washington zwaait. Als de dollar verder mocht dalen zal ongetwijfeld de zo verlangde 2% inflatie in zicht komen als gevolg van de duurdere import en zal de Fed gehouden zijn zich conform haar beleidsdoelstellingen op te moeten stellen. Maar ja, hoe hou je dan “die aap in de mouw”?
 

Als koren op de molen meldde het IMF op 28 juli j.l. dat “de USD op basis van de ‘near term fundamentals’ met 10% - 20% overgewaardeerd zou zijn terwijl de euro, yen en yuan ‘broadly in line’ waren. De euro stond toen op $1,18 en zou met deze uitspraak tenminste op $1,30 moeten uitkomen. Het IMF merkte in dit kader op dat de stijging van de dollar was voortgevloeid uit sterkere groeivooruitzichten, een hogere rente tendens alsmede de door Trump voorgestelde fiscale stimulus. Voorts raadde het IMF Washington aan om het begrotingstekort te reduceren en structurele maatregelen af te kondigen om de besparingen alsmede de productiviteit (dit laatste speelt al van vóór 2008 en is bepaald geen bewijs van een krachtig groeiende economie!) op te voeren, een en ander op straffe van een terugval met protectionisme tot gevolg.

 

*)  Security-based loans (SBL) zijn leningen op basis van effecten veelal door particulieren aangegaan voor de financiering van allerhande aankopen zoals een nieuwe keuken, auto, vakantie of onderhoud/verbouwing huis etc. Wanneer de beurs flink zou dalen dan zijn hier ook de poppen aan het dansen. Men denke bijvoorbeeld aan “onze” beleggingshypotheken, LegioLease etc. Omdat er weinig toezicht is, bewegen de meeste “huizen” zoals Morgan Stanley met een totaal van $36 miljard, Bank of America/Merrill Lynch met ca. $40 miljard (opgave ultimo 2016) zich op “deze route”. Ook Goldman Sachs middels haar Private Banking unit heeft deze SBL’s aan haar 12.000 rijkste klanten aangeboden. Voor zover bekend bij de Wall Street Journal zou het hier in eerste instantie gaan om een slordige $30 miljard maar wellicht aanzienlijk meer daar er op dit vlak een partnership bestaat met Fidelity Investments. Wellicht heeft de heer Blankfein hierbij Credit Default Swaps in het achterhoofd om hierop “binnen te lopen”, voor hem weer een nieuw sprookje!


Robert Broncel

Copyright, 12 september 2017
 

NB. deze column wordt ook verstuurd aan DNB banpresident Klaas Knot

 

 
 

 

<< vorige

volgende >>

 

 
 

Disclaimer Portefeuille 

Hoewel alle berichtgeving alsmede de fondsprofielen met de grootste zorg worden samengesteld en uitgebracht, kunnen geen waterdichte garanties worden verstrekt. Wel wordt de berichtgeving vanuit eigen bron zowel als van externe professionele research pas na due diligence naar buiten gebracht. De deelnemer is te allen tijde zelf verantwoordelijk voor de opvolging alsmede de aan- en verkoopbeslissingen die hij/zij hieraan ontleent. 

Het portefeuillebeheer blijft onder het ressort van Robert Broncel, waarbij de deelnemer de vrijheid heeft al dan niet opvolging te geven aan de aanwijzingen ter zake. Het kan voorkomen dat door onvoorziene omstandigheden berichten te laat worden opgenomen zonder dat hiervoor verantwoordelijkheid kan worden genomen. Voorts zal de waarde van de portefeuille fluctueren en kunnen er nooit garanties voor de toekomst aan worden ontleend. 

Het intellectueel eigendom van de portefeuille, analyses en copyrights liggen bij Robert Broncel. Verder mag er zonder toestemming NIETS van deze site worden gekopieerd of op de een of andere wijze elders worden weergegeven.

2016 © Robert Broncel