“Centrale banken zijn gevaarlijk (vet
gedrukt) en zinloos bezig”, zo stond er te lezen in een
afgedrukt interview met macro econoom Richard Koo in de NRC van
zaterdag j.l. Hij doelde op de miljarden zo niet biljoenen aan
opgekochte staatsleningen in een poging de economie na het
Lehman débâcle weer nieuw leven in te blazen.
‘Voorzichtigheidshalve’ voegde hij er aan toe: “het is zo
stupide dat ik niet eens weet of de economie dat uiteindelijk
overleeft”.
Natuurlijk weet hij dat wel maar het is in elk
geval goed dat iemand uit “de spelonken” van de centrale banken
zelf nu met dergelijk nieuws via de mainstream media naar buiten
komt. Koo begon z’n loopbaan bij de Federal Reserve of New York
en werd later als hoogleraar verbonden aan de Waseda
Universiteit in Tokio door diverse Japanse regeringen/centrale
bank als adviseur geraadpleegd. Zoals bekend ging de Japanse
economie in 1989 onderuit als gevolg van de astronomisch
opgedreven vastgoedmarkt. De Nikkei bereikte in die tijd een
stand van ruim 40.000 punten, welk niveau verwerd tot een fata
morgana terwijl de Japanse economie ‘at best’ stationair bleef
ten koste van een staatsschuld richting 300% van het BBP.
Koo introduceerde de term “balansrecessie”, een
term die intussen ook binnen het IMF is geland. Een
balansrecessie ontstaat als er een zeepbel knapt en elke partij
tegelijkertijd zijn balans probeert te repareren door schulden
af te betalen, te sparen en er niemand meer is die wil lenen.
Als gevolg daarvan geraakt de economie in een diep slop. Dat is
ook de grootste angst onder de centrale bankiers die tegen beter
weten in staats- en ander schuldpapier blijven opkopen zonder
dat zulks tot dusver enig soulaas heeft geboden.
Hiermee werd en wordt tevens de indruk gewekt dat
de financiële crisis achter de rug zou zijn toen evenwel recent
opnieuw de paniek op de financiële markten toesloeg. Oorzaak?
Niet anders dan misplaatste inschatting terwijl toch duidelijk
zichtbaar was dat QE nauwelijks of niet leidde tot
kapitaalinjecties in de reële economie. Voor zover er nog iets
te verdienen viel, moest je in de emerging markets zijn
die echter vergeven waren van dollarleningen, waarop sinds de
Fed’s renteverhoging in december j.l. meer rente moet worden
betaald. Met een rotgang kwam dat geld weer terug met de vraag
waarheen nu? In olie, grondstoffen die sterk waren gekacheld? De
veiligste oplossing werd gezocht in staatsleningen, hetgeen de
rente op de 10-jarige Treasury in een luttel aantal maanden van
2,25% naar 1,75% deed zakken of wel een daling van 22%.
De biljoenen aan overtollige cashreserves die bij
de centrale banken zijn ontstaan acht Koo als extreem
gevaarlijk en het feit dat hij geen uitweg ziet, maakt het nog
benauwender.
Dit is de facto ook precies het dilemma waarvoor
de centrale banken zich geplaatst zien. Deze situatie aangeduid
als een ‘dead end’ – er is geen weg meer terug en evenmin
vooruit – is al diverse malen in mijn column aan de orde geweest
en deze lijkt zich thans aan te dienen. So, what’s next? Meer
van het zelfde of nog negatievere rentevoeten waarmee wordt
aangegeven dat de intrinsieke waarde van ons fiatpapier van
waardeloos tot waardelozer verwordt? Daarmee houden landen als
Japan, Zweden en Europa de Fed thans in een wurggreep. |