Header

Columns 2015 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004

Handen af van Oekraïne
(11 maart 2014)

 

Een crisis vormt de scheidslijn tussen perceptie en werkelijkheid. Ergo, een crisis is het gevolg van een fatale foutieve inschatting van een bepaalde ontwikkeling, ongeacht van welke aard.

 

Als frequent bezoeker van de voormalige Sovjet-Unie en erna heb ik mijn vooroordeelbril in het kader van de werkelijkheid jegens de Russen destijds aanzienlijk moeten bijstellen. In de eerste plaats was de organisatie van de samenleving niet zo zeer communistisch (daar heette dat “socialistisch”) als veeleer staatskapitalistisch van opzet. Immers, alle directieven kwamen van het Kremlin bolwerk dat er op gericht was om het Westers kapitalisme naar de kroon te steken. De aanleiding daartoe vormde de Wall Street crash van 1929. Voor Stalin reden om de meest vooraanstaande econoom Kondratieff in die tijd de vraag voor te leggen wanneer het kapitalisme zou afsterven. Hij kwam toen met het bekende antwoord dat wij nu als de Kondratieff cyclus kennen. Helaas kwam hem dat antwoord duur te staan.

 

Na de implosie van het Sovjet Rijk in 1990/91 leek het erop dat de “koude oorlog” definitief voorbij zou zijn, zeker na de hartelijke bijeenkomst van Boris Jeltsin als hoofd van de Russische staat in Washington tijdens zijn ontmoeting met president Clinton. De Russen hielden verder Afghanistan voor gezien en moesten hun wonden likken na het bijna 75-jarige mislukte “communistische” avontuur.

 

Om de Russen te begrijpen dien je in hun historie te duiken. Enige malen werden ze achtereen overweldigd door de Mongolen in de Middeleeuwen, later de Turken, de Fransen (Napoleon) en last but not least door Hitler Duitsland. Deze vier veroveringen van het Russisch territorium hebben er behoorlijk ingehakt. Men spreekt er nu nog van de eerste en tweede Patriottistische Oorlog, duidend op de oorlogen tegen Napoleon en Hitler. De gevaren kwamen zowel uit het oosten (Mongolen), zuiden (Turken) en tweemaal uit het Westen (Napoleon en Hitler). Het is om die reden dat de Tsaren en later de communisten in de eerste plaats naar ‘safekeeping’ hebben gestreefd. Vandaar dat het Aziatische gedeelte (Mongolië alsmede de voormalige Sovjet-Republieken in Centraal-Azië) als veiligheidsbuffer dienden. Om de dezelfde reden wenste Stalin na WO II een flinke vinger in de centraal-Europese machtsfeer te hebben.

 

Na “die Wende” viel de Sovjet-Unie uit elkaar en herkregen voormalige staten als Polen, de Baltische staten, Tjechië, Slowakije, Hongarije, Roemenië en Bulgarije alsnog hun vrijheid en onafhankelijkheid. Oekraïne verkreeg zoals alle overige voormalige Sovjet republieken ook haar zelfstandigheid maar bleef economisch maar ook etnisch/ cultureel sterk op Moskou georiënteerd. Doordat Stalin tijdens zijn bewind alle voormalige 15 Sovjet republieken middels “genetische kruisbestuiving” aan zich wist te binden, bevinden er zich sterke Russische ‘roots’ in alle voormalige gebiedsdelen. Daarenboven vormt Kiev, vroeger Kiev-Russ geheten, in feite de bakermat van Rusland. De toenmalige bevolking van Kiev moest vluchten voor de Mongolen en stichtte daarop Moskou in het koudere noorden.

In de historie zijn oorzaak en gevolg onverbrekelijk met elkaar vetbonden. Als politici in het Westen hieraan voorbijgaan dan vergroot zulks o.m. de kans op een hernieuwde confrontatie met Rusland dat uit z’n geschiedenis ruimschoots lering heeft getrokken.

 

Het lijkt alsof de EU en de V.S. niet door enige kennis op dit gebied worden geremd in hun ijver Oekraïne nader binnen de Europese invloedssfeer te trekken. Dit getuigt van een grove inschattingsfout die mede heeft geleid tot de recente révolte in Kiev. De cultureel-historische verbondenheid tussen Rusland en Oekraïne is groter dan met welke andere voormalige Sovjet-Republiek ook. Bijgevolg zal Poetin dit territoir nooit opgeven op straffe door z’n eigen bevolking volstrekt ongeloofwaardig te worden bevonden.

 

De politieke verdeeldheid in Oekraïne vloeit vooral voort uit de inlijving van Oost-Polen (met Lvov, nu Lviv geheten) door Stalin ten tijde van WO II. Deze inlijving diende ter beveiliging van de Russische westgrens. De andere voedingsbodem tot verdeeldheid ligt in de zuidelijke Krim door Chroetsjov (zelf een Ukraïniër) in 1954 aan Ukraïne geschonken. Dit was niet meer dan een symbolisch gebaar aangezien de Russische Zwarte Zee vloot daar toen reeds de dienst uitmaakte. Voor Rusland als voornamelijk continentale staat vormt de Zwarte Zee vloot strategisch gezien een belangrijke uitvalsbasis richting Middellandse Zee (via een speciaal daartoe gesloten verdrag met Turkije). Ook dat “territoir” zal Rusland ‘never ever’ opgeven.

 

Niettemin blijken politieke spanningen een welkome afleiding in economisch minder florissante tijden. Gelet op de voorgeschiedenis kun je Poetin niet zoveel kwalijk nemen. Afgaande op de aanvankelijke afspraak met de EU en V.S. was het de bedoeling een interim bewind in Ukraïne aan te stellen, waarvan ook voormalig maar de facto legitiem president Yanoekovitsj deel zou uitmaken. Na het brute optreden van Yanoekovitsj moest de laatste evenwel het hazenpad kiezen en werd er een meer Westers georiënteerd interim bewind aangesteld, dat door Poetin als “nazi-fascistisch” werd bestempeld. Deze betiteling was met name bedoeld als een schot voor de boeg richting Angela Merkel die steeds meer de zijde van Obama blijkt te kiezen. Verder dient niet vergeten te worden dat Yanoekovitsj een democratisch gekozen president was. Ook in dit opzicht heeft Poetin het gelijk aan z’n zijde.

 

Voorts, welk doel streeft de EU na anders dan de grens op te schuiven richting Rusland  waarmee de Russische beer tot grommen wordt aangezet. Dat gebeurde ook toen Georgië (geboortestreek van Stalin) aan de Europese poort klopte. De V.S. zouden niet anders reageren wanneer de Russen in Amerika’s achtertuin aan het pionieren zouden zijn. Neem maar de Cubaanse crisis begin jaren ’60. Schermen met het internationale recht klinkt nogal hypocriet als afspraken op voorhand al niet worden nagekomen. Bovendien is het inzetten van drones op plekken waar al dan niet vermeende terroristen zich ophouden dan geen schending van het internationale recht? 

 

Nu beide machtsblokken binnen het kader van Oekraïne niet langer door één deur blijken te kunnen, wordt er met sancties gedreigd. Wat bereik je daarmee zou de eerst gestelde vraag moeten zijn. Sancties zullen in de relatie met Rusland juist als een boemerang werken. Poetin heeft al gedreigd aan de gaskraan te gaan draaien ‘if worse comes to worse’. Tegelijk zullen de Russen graag hun Chinese buren tegemoet willen komen met meer gas- en olieleveringen waartegen China dan weer wapens kan kopen in Rusland. Deze 2 landen delen de langste landsgrens ter wereld. Voorts zijn er door Westerse bedrijven (Siemens, Mercedes-Benz, Shell, Heineken, Caterpillar om een paar voorbeelden te noemen) grote investeringen gedaan die in het uiterste geval zouden kunnen worden genationaliseerd.

Bovendien, door bankrekeningen te bevriezen en visa restricties in te stellen zijn we weer terug bij de Koude Oorlog en wordt het dialoog daarmee ‘kalt gestellt’.

 

Het is niet voor niets dat premier Medvedev tijdens een persinterview vorige week opmerkte dat Rusland op zoek is naar een voorspelbare economisch sterke partner en niet naar een slechte relatie met verzwakte machtsblokken (die bezig zijn hun eigen koopkracht op te blazen, RB). Deze opmerking ben ik in de Westerse pers nog niet tegen gekomen maar duidt in elk geval op een meer Oosterse oriëntatie. De nieuwe monetaire alliantie met China die de dollar als ruilmunt uitsluit, wijst hier ook op. Politieke leiders die dit soort bewegingen in de hand werken, verdienen op z’n minst onze afkeuring!

 

In plaats van het Russische wantrouwen jegens het Westen nieuw leven in te blazen, ware het vanuit ons eigen belang beter juist handreikingen met Rusland te maken die tot een serieus dialoog leiden en naar alle waarschijnlijkheid uiteindelijk ook de politieke stabiliteit in Oekraïne ten goede zou kunnen komen.

 

Zojuist binnen gekomen   

Volgens de pro-Russische krant Iskra zou de afgelopen nacht om 02.00 uur een ongeregistreerd vliegtuig met onbekende bestemming (maar naar alle waarschijnlijkheid richting V.S.) zijn vertrokken na eerst 4 truck loads en de inhoud van 2 cargo minibusjes zonder nummerplaten te hebben opgenomen. Het zou dan gaan om 40 ton goud gaan (de totale Oekraïnse voorraad (waarmee de kelders van de New York Fed weer wat opgeschaald kunnen worden). Dit laatste is een vermoeden dat waarschijnlijk nooit zal worden bevestigd.  

 

Robert Broncel

 

Copyright, 11 maart 2014

 

PS. deze column gaat ook weer naar premier Rutte.

 

<< vorige

volgende >>

 

 
 

Disclaimer Portefeuille 

Hoewel alle berichtgeving alsmede de fondsprofielen met de grootste zorg worden samengesteld en uitgebracht, kunnen geen waterdichte garanties worden verstrekt. Wel wordt de berichtgeving vanuit eigen bron zowel als van externe professionele research pas na due diligence naar buiten gebracht. De deelnemer is te allen tijde zelf verantwoordelijk voor de opvolging alsmede de aan- en verkoopbeslissingen die hij/zij hieraan ontleent. 

Het portefeuillebeheer blijft onder het ressort van Robert Broncel, waarbij de deelnemer de vrijheid heeft al dan niet opvolging te geven aan de aanwijzingen ter zake. Het kan voorkomen dat door onvoorziene omstandigheden berichten te laat worden opgenomen zonder dat hiervoor verantwoordelijkheid kan worden genomen. Voorts zal de waarde van de portefeuille fluctueren en kunnen er nooit garanties voor de toekomst aan worden ontleend. 

Het intellectueel eigendom van de portefeuille, analyses en copyrights liggen bij Robert Broncel. Verder mag er zonder toestemming NIETS van deze site worden gekopieerd of op de een of andere wijze elders worden weergegeven.

2011 © Robert Broncel