Hoewel de EU al meerdere malen op het Nobel
Prijslijstje stond moest het tot 2012 duren voordat de
Vredesprijs uiteindelijk kon worden uitgereikt. Velen waren
verbaasd vanwege het moment waarop de eurozone op kraken staat
en woedende massa’s in diverse steden in Zuid-Europa de straat
op gaan omdat ze worden kaalgeschoren. De internationale media
reageerden met enige stomheid.
Hoe het verder moet met de moeder aller bubbels
weet niemand anders dan door er grof waardeloos geld tegen aan
te gooien in de hoop daarmee zoveel tijd te kopen dat de
problemen zich vanzelf weer oplossen, natuurlijk niet meer dan
wishful thinking. In Oslo werd gememoreerd dat het
niettemin de moeite waard was op de ingeslagen weg door te
blijven gaan. Hiermee wordt het huidige beleid als het ware nog
eens onderschreven.
Mosterd na de maaltijd
In de Britse Telegraph deed columnist Iain Martin
deze uitreiking af als ‘beyond parody’. Voorts vroeg hij zich af
of Europa zelf wel het fundament voor de vrede sinds WO II had
gelegd. Hij stelde dat het de Britten en de Amerikanen waren die
vrede in Europa gebracht hadden. Natuurlijk zullen we de
geallieerden altijd dankbaar blijven maar anderzijds zijn de
fundamenten voor de eenwording gelegd door iconen als Robert
Schuman, Jean Monnet in de jaren ’50 en verder inhoud gegeven
door president De Gaulle van Frankrijk en bondskanselier
Adenauer van toen nog West-Duitsland. Eigenlijk zou je hen deze
prijs moeten opdragen.
Immers, was het na 1990 niet de structuur van de
Europese Monetaire Unie die de credit booms in de
perifere PIIGS heeft veroorzaakt? En waren het niet de huidige
politici die nu met samengeknepen billen proberen de totaal uit
de hand gelopen ontwikkeling met totaal zinloos aangebrachte
noodverbanden te redden? Had er niet in een veel vroeger stadium
halt en front moeten worden gemaakt? Nu hoor je in de zuidelijke
landen kreten dat de sociale orde en de democratie op het spel
staan (Griekenland, Spanje en Portugal). Kortom, de Nobelprijs
komt op een moment dat de EU op een regelrechte ramp afstevent.
De motivatie van het Nobelcommittee was evenwel:
‘we want to focus on what has been achieved in Europe in terms
of peace and reconciliation and not let the continent go into
disintegration again because it means the emergence of extremism
and nationalism’, vertaald: we willen focussen op wat is bereikt
in termen van vrede en verzoening en het continent niet in
desintegratie laten vervallen, omdat dit extremisme en
nationalisme uitlokt. In Oslo is men niet ten onrechte bevreesd
voor het uiteenvallen van de EU en zal de vredesprijs meer
moeten worden beschouwd als een aanmoedigingspremie.
Onomkeerbaar
Gedane zaken nemen geen keer. Zo werd in het
gerenommeerde zakenblad Fortune een artikel gewijd aan een
rapport uitgebracht door de bekende Britse econoom Roger Bootle,
die buiten zijn gegronde eurotwijfels feilloos de dotcom
en de huizen bubbels wist te voorspellen.
Bootle is overtuigd van een partial breakup
binnen de eurozone en ziet de zuidelijke landen terugkeren naar
hun oorspronkelijke valuta’s. Hij won met zijn essay ‘Leaving
the Euro, a Practical Guide’, de prestigeuze Wolfson Economics
Prize met antwoord op de vraag op welke wijze het economisch
proces het beste kan worden begeleid wanneer ledenlanden uit het
europact treden. Hij gaf hiervoor een heldere blauwdruk af. Het
voert te ver hierop in detail in te gaan maar wel om de
hoofdlijnen aan te geven. Hij schetst daarin een scenario dat
er nog leven is na de monetaire zondvloed. Ergo, hij brak een
lans voor een exodus van de zwakke landen uit de euro als enige
oplossing om uit de malaise te komen. Hij noemde de euro in dit
kader a depression making machine.
Enige oplossing
Wat hij onze huidige politici hoogst kwalijk
neemt is hun kortzichtigheid door aan te sturen op bezuinigingen
zonder veel oog te hebben voor groeiherstel. Juist het verlaten
van de euro is de enige manier om die groei weer nieuw leven in
te blazen en to get Europe out of this mess. Hoe eerder
hoe beter, alle in het leven geroepen steunfondsen ten spijt.
Natuurlijk zal een en ander niet van een leien
dakje lopen met reeksen aan faillissementen, gigantische
defaults van overheidsschulden en waarschijnlijk de nodige
beurspaniek tot gevolg. Maar ja, dat is toch al niet meer te
vermijden. Pijnlijke beslissingen zullen straks hoe dan ook
worden afgedwongen. De zwakkere naties hebben geen enkele kans
van overleven door binnen de euro te blijven. Met meer dan 100%
schuld afgezet tegen het BBP is de kans op overleven verkeken.
De crux zit ‘em in de concurrentiekracht die in
de zuidelijke landen ver te zoeken is vergeleken met de
noordelijke Europese landen. De scheve concurrentieverhoudingen
die Bootle inschat op 30 tot 40% ten opzichte van core
landen zullen middels fors lagere lonen, hogere belastingen en
forse beteugeling van de overheidsuitgaven recht getrokken
moeten worden. Als de perifere landen binnen de euro willen
blijven dienen ze hetzelfde te doen zonder dat dit soulaas
biedt. Immers, de rentebetalingen en aflossingen in euro’s
zullen blijven staan, terwijl de belastinginkomsten ondanks de
verhogingen blijven dalen. M.a.w. het wordt onmogelijk voor deze
landen om aan hun verplichtingen te blijven voldoen. Een
onmiddellijke ‘exit’ zou zowel het schuldprobleem als het
concurrentieprobleem in één keer kunnen oplossen.
Op het moment van loskoppeling zou de “neuro”
sterk stijgen tegenover de zuidelijke valuta’s en ook tegenover
de dollar. Dat is dan ook het meest heikele punt voor de
noordelijken staten. Om die reden wordt de euro liefst toch
maar zo lang mogelijk in stand gehouden. Ze zullen anderzijds
voor een slordige 70% op de uitstaande leningen moeten
afschrijven maar daarmee is dan wel de bodem van de put in zicht
gekomen. De nationale schuld van de PIIGS wordt omgezet in de
locale valuta. Maar in wezen was daar de euro een zekere fictie.
Om verdere kapitaalverdamping te voorkomen zou
ook de bankensector op de locale valuta moeten overschakelen.
Anders ligt dat voor internationaal opererende bedrijven die
niet in staat zullen zijn hun leningen middels de locale valuta
terug te betalen. Ze blijven wel verplicht in de euro te
blijven. Bootle ziet dit een beetje als de bottleneck van de
euro exit. Ook zal een ‘exit’ vanwege de duurdere import een
flinke inflatie bewerkstelligen. De lonen zouden daardoor weer
een stuk(je) kunnen stijgen. Bootle verwacht dat de valutaval
voor Griekenland op 55% uitkomt, voor Spanje en Italië op 40% en
voor het Ierse pond op 25% of anders gezegd: de verarming zou
dan op deze percentages neerkomen. Maar ook een land als
Frankrijk zal het ondanks of beter dankzij Hollande niet droog
houden (RB).
Volgens Bootle zal er na deze economische dreun
een situatie van stabilisatie optreden met groei “in de
verlenging”, gedreven door een stijgende export. De noordelijke
landen zouden weliswaar lijden onder een duurdere valuta maar
weer profiteren van een goedkopere import. Bootle sluit af met
een 2-tal opmerkingen:
Maar het blijft vooral zwemmen in sterk stromend
water met onderweg de nodige draaikolken. De mij vaak gestelde
vraag hoe lang deze doodsstrijd nog moet duren laat ik over aan
Nigel Farage, leider van de Britse onafhankelijkheidspartij (zie
onderstaande video).
Interessant is om hiertegen Wolfgang Schaüble’s
‘Master plan’ af te zetten dat hij dit weekend in Singapore
lanceerde. Daarbij ging hij er van uit dat Griekenland uit vrees
voor een kettingreactie binnenboord moet blijven en Brussel met
meer bevoegdheden dient te worden uitgerust. Dit is allemaal
niks nieuws. Alleen nieuw is dit nieuws uit de mond van één der
meest kritische lieden binnen de eurozone te moeten vernemen.
Bovendien, hoe harder wordt geroepen dat de eenheid bewaard
dient te blijven, hoe groter het brokkenrisico de facto al is.
Schaüble geeft hiermee juist aan hoe groot de nood is gestegen
zonder met een adequate oplossing te komen.
Honi soit qui mal y pense!
Robert Broncel
Copyright, 18 oktober 2012
|