Sinds de val van Lehman werden alle ‘cliffs’ (bailouts
- staatshulp bij dreigend failliet) met voorrang niet voorlangs
maar achterlangs omzeild. Na Lehman is er nooit meer één
instituut (Fannie Mae, Freddie Mac, AIG, Citigroup, GM etc.)
onderuit gegaan. Dat kon ook niet want dat zou de directe val
van het dollar regime, in casu het mondiale monetaire systeem
hebben ingeluid.
Anderzijds zou je kunnen zeggen, dat deze ‘cliff’
een mooie gelegenheid biedt om eens een aanzet tot schoon schip
te geven, maar de point of no return is allang een
gepasseerd station. In het Fed mandaat uit 1977 staat dat
‘the Board of Governors shall maintain long run growth of the
monetary and credit aggregates commensurate with the economy’s
long run potential to increase production, so as to effectively
promote the goals of maximum employment, stable prices and
moderate long-term interest rates’ (de Fed zal zorg dragen
voor langlopende geld- en kredietgroei in lijn met het
langlopende potentieel van de economie teneinde maximale
werkgelegenheid, stabiele prijzen en een gematigd lange rente te
bewerkstelligen). Er staat niet dat daartoe alle middelen zijn
geheiligd inclusief bailouts, oneindige verruiming van de
geldhoeveelheid (QE) of een langdurig ZIRP (zero interest rate
policy) rentebeleid waarmee niet te realiseren illusies worden
gewekt.
Uit dit beleid blijkt dat de Fed in alle
opzichten met de rug tegen de muur staat en niets anders rest
dan om de val van het monetaire systeem zo lang mogelijk uit te
stellen. De overheidsuitgaven, in drie categorieën te verdelen,
zijn de Fed volstrekt boven het hoofd gegroeid:
1) de
uitgaven conform het ingevulde budgettaire programma dat door de
diverse ministeries wordt uitgevoerd (onderwijs, defensie,
infrastructuur, veiligheid etc.)
2) de
verplichte uitgaven voortvloeiend uit de sociale zekerheid, de
zorgsector en pensioenen van overheidsdienaren, waaraan niet te
tornen valt
3) de
rente die niet onderhandelbaar is
Ongeacht welk beleid er uit staat, zijn sub 2 en
3 gewoon “verplichte nummers” waarvoor te allen tijde
voorzieningen getroffen dienen te worden. Als gevolg van de
vergrijzing en de veroudering lopen de kosten versneld op,
waarmee elke regering in de westerse samenleving te maken
krijgt. Naarmate de staatsschuld oploopt, stijgt ook het
rentebestanddeel. Dat kan alleen middels hogere
belastinginkomsten worden aangevuld. Daar de westerse economieën
nauwelijks meer groeien of zelfs neiging tot krimp vertonen,
loopt het nationale inkomen terug. Van deze ontwikkeling is men
in de V.S. maar al te zeer doordrongen en zal derhalve de nadruk
op stimuleren (lees: de geldpers) blijven liggen.
Zo had het Amerikaanse Congressional Budget
Office in 2010 al voorgerekend dat de totale ontvangsten
ruimschoots door de verplichte uitgaven zouden worden ingehaald
en dat dit voor de rente binnen 15 jaar zou gelden. Naar nu
blijkt, gebeurt dit al in 2013!
In 2011 werd er door de federale overheid voor
$2.303 miljard binnen geharkt. Het rente bestanddeel bedroeg
toen $454,4 miljard, terwijl de verplichte uitgaven op $2.025
miljard uitkwamen, resulterend in een tekort van ruim $176
miljard. Voor dit fiscale jaar dat eindigde per 30 september was
het tekort al met 43% gestegen naar $251,8 miljard. M.a.w. de
regering staat wat sub 1 betreft al met lege handen en laat om
deze reden de drukpers zo wijd mogelijk openstaan. Het maakt
beslist niet meer uit hoeveel extra belastinginkomsten er binnen
komen of hoeveel er bezuinigd gaat worden. Al eerder heeft u in
deze column kunnen lezen dat het 200 jaar duurde voordat het
eerste biljoen staatsschuld op de lat stond en dat het slechts
286 dagen kostte om het laatste biljoen bij te schrijven.
Daar de uitgaven inzake sub 1 en 2 steeds verder
oplopen zal de schuldvorming in een steeds hogere versnelling
komen te verkeren. Deze spiraal is absoluut 100% onomkeerbaar.
De rente kan bijgevolg niet meer omhoog, waardoor spaar- en
pensioenfondsen tegen de klippen lopen en het digitaal
bijgedrukte papier naar bestemmingen verhuist met een marginaal
toegevoegde waarde (de banken).
Dit scenario vraagt om een verdere verlaging van
de kredietstatus. Dat is al een keer (vorig jaar door S&P)
gebeurd zonder ernstige repercussies tot dusver. De
beleidsmakers in Washington DC zullen zich ongetwijfeld verleid
voelen dat risico nogmaals te nemen. Het schuldplafond is sinds
1964 al vele malen opgehoogd, terwijl er ook na de ontkoppeling
van het goud (inleiding tot het huidige failliet) zelfs tot voor
kort nooit een kredietbureau is geweest dat het aandorst om de
credit rating van de USA te verlagen. Dus waarom al die ophef
dan? Alleen vanwege de politieke controverse tussen de Dems en
de Reps.
Technisch failliet
Ook al dreigt er voor de V.S. een “Grieks”
scenario dan nog drijft het land op de reservefunctie van de
dollar. Die rol is vooralsnog onvervangbaar ook al daalt het
vertrouwen als er geen paal noch perk aan de oplopende schuld
wordt gesteld. Voor de goede orde, het budgettekort ligt thans
op ca. $1,3 biljoen en de staatsschuld van $16,22 biljoen loopt
opnieuw tegen het jongste plafond van $16,4 biljoen. China en
Japan zitten intussen samen op een dollartegoed van een slordige
$5 biljoen en lijken daarmee als een Siamese tweeling vergroeid
te zijn. Hier ligt het absolute breekpunt en dat
zal zich op goed moment aandienen bij het voortgaan op deze
route, waarbij een QE stimulering van ruim een biljoen tot
dusver niet meer opleverde dan een groei van een slordige $300
miljard (ca. 2% van het BBP).
“Probleempjes”
Alle ingrediënten zoals de expiratie van Bush’
belastingverlagingen en aangekondigde bezuinigingen (opgeteld
$607 miljard) ten spijt zal de schuld bijgevolg gestaag blijven
stijgen. Deze fiscal cliff is in dit proces niet meer
dan als een bijna irrelevante stuiptrekking te beschouwen.
Verder zit de staat nog steeds opgezadeld met de
twee grootste hypotheekbanken Fannie Mae en Freddie Mac, waarmee
50% van alle hypotheken in het land door de staat worden
gegarandeerd. Er zitten zeker nog 4 miljoen ‘foreclosures’ aan
te komen, terwijl ca. 30% van alle hypotheken onder water staat.
De banken zijn gedekt middels de opkoop door de Fed van de
‘mortgage backed securities’ en maken zich dus niet zoveel zorg
over hoe het verder moet.
Een ander probleem is de werkloosheid die gestaag
oploopt ook al zie je dat niet direct terug in de cijfers.
Afgezien van de zgn. underemployment van ca. 16% (inclusief
degenen die niet langer als werkzoekenden geregistreerd staan),
dienen we ook te kijken naar de participatiegraad.
|