In het Amerikaanse zakenblad
Fortune van 1 november j.l. stond een artikel met een
opmerkelijke titel: ‘Why can’t Washington Magically fix
the Economy?’ met als subtitel: ‘Policy makers just won’t admit
it – in public anyway’ ingeleid met: ‘let us tell you the
ugly truth about the economy’.
Eindelijk durft een toonaangevend medium het aan in niet mis te
verstane bewoordingen gewag te maken van de onoplosbaarheid van
de huidige financiële verlamming, terwijl de beleidsmakers in
Washington er het zwijgen toe doen.
En met ’a truth that no one in power or who
aspires to power wants to share with you’ (een waarheid die
niemand aan de macht met je wil delen) als hint aan de
leden van het Congres één dag vóór de tussentijdse verkiezingen.
De schrijvers van dit
artikel Allan Sloan en Tory Newmyer gingen er stevig in door
verder te stellen dat ‘there is nothing that the U.S. government
or the Federal Reserve or tax cutters can do to make our
economic pain vanish overnight. From listening to what passes
for public debate in our country you’d never know that. You’d
think that the federal government could revive the economy
quickly if only Congress would let it be more aggressive with
stimulus spending. Or that the Fed could fix it if only they
weren’t overly worried about touching off inflation. Or that the
free market could fix it if only deep and permanent tax cuts are
made’.
(Vertaald: er is niets dat
de federale regering of de Fed noch de belastingsnoeiers kunnen
ondernemen om onze economische pijn snel te verlichten. Bij het
beluisteren van het publieke debat hoor je dat niet. Je denkt
dat de federale regering de economie snel kan doen herleven als
het Congres zou toestaan meer geld in de economie te pompen. Of
dat de Fed daartoe in staat zou zijn als er geen
inflatiedreiging zou bestaan. Of dat de vrije markt de zaak zou
kunnen oplossen als er forse en permanente belastingkortingen
zouden volgen).
Het stuk gaat dan verder met:
‘watch enough cable tv, listen to enough talk radio, read enough
blogs and columns, and you’d think that they – the bad
guys – are forcing the country to suffer needlessly when a
single and painless solution to our problems is at hand’.
(Vertaald: als je genoeg kabel-tv kijkt,
naar praatradio luistert, genoeg blogs en columns leest dan denk
je dat – de slechte jongens – het land nodeloos laten lijden
terwijl er een eenvoudige en pijnloze oplossing van onze
problemen voorhanden is).
Het artikel gaat verder met:
‘But if you look at things rationally rather than politically,
you’ll see that Washington has far less power over the economy
and far less maneuvering room than many people think’.
(Vertaald: Als je de situatie meer
rationeel dan politiek bekijkt dan zie je dat Washington veel
minder invloed op de economie heeft en over veel minder
manoevreerruimte beschikt dan de meeste mensen denken).
Republikeins senator Judd
Gregg uit New Hampshire wordt aangehaald met de woorden: ‘it’s
endemic in our type of society that we always think there’s a
person who holds the magic wand’.
(vertaald:
het is een soort inheemse ziekte in onze samenleving dat we
denken dat er altijd wel iemand is met een magische toverstaf).
Vervolgens gaat het stuk verder met de vaststelling dat volgens
de ‘arbiters’ of the National Bureau of Economic Research “the
Great Recession” zestien maanden geleden is geëindigd. “Hetgeen
overigens niet wil zeggen dat de economie intussen is hersteld
terwijl tientallen miljoenen bezig zijn hun wonden te likken
vanwege de gedaalde waarde van hun huis en beleggingsrekening”.
Sterker: ondanks een lichte verbetering op de
arbeidsmarkt zijn er sinds 2007 bijna acht miljoen banen
verloren gegaan. Dan:
‘the fact is that our nation has suffered a huge financial
trauma, in the double-digit trillions, and it’s going to take
years to get well again. This isn’t exactly unknown in
Washington – but it’s not something people in power go out of
their way to emphasize’.
(Vertaald: feit is dat ons land aan een
geweldig financieel trauma lijdt, lopend tot in dubbelcijferige
biljoenen, en het zal jaren duren voordat het beter gaat. In
Washington is dit niet onbekend maar men komt er niet mee naar
buiten om dit te benadrukken).
Verder lezend wordt gesteld dat deze “Grote
Recessie” iets anders is dan de voorgaande tien recessies sinds
WO II. Die recessies kwamen voort uit het verhogen van de korte
rente uit vrees voor inflatie (demand pull inflation). Door de
rente te verlagen konden die recessies weer worden omgebogen. De
“Grote Recessie” is het gevolg van een financiële meltdown
veroorzaakt door:
* excessief lenen
* roekeloos risico’s te nemen
* de implosie van een ongereguleerd schaduw
banksysteem met de illusie dat er altijd
voldoende “kort geld” (tussen banken)
aanwezig zou zijn
* onwetend en zorgeloos handelen van individu en
instituut
“Om deze redenen toont de economie een traag
tempo niettegenstaande de lage rente en de geldinjecties van de
Fed alsmede de QE (quantitative easing) of geldverruiming
middels het opkopen van de staatsschuld”. De schrijvers zeggen
voorts dat QE in feite niets anders is dan geld bijdrukken in de
eerste plaats dienend als cash buffer voor de financiële
instituten (banken, Fannie Mae, Freddie Mac etc.).
Verrassend genoeg wordt er ook gesproken van
“messengevechten” binnen het Fedbestuur tussen de QE fans
en de opposanten ervan. Hierover blijkt grote verdeeldheid te
bestaan. De opposanten vrezen dat het buitenland het vertrouwen
in de dollar gaat verliezen met als gevolg scherp hogere rentes
en een doodklap voor de economie zal betekenen.
Vervolgens wordt er een kort exposé gegeven van
de huidige staat van de economie:
* volgens de Federal Reserve statistieken is het
eigen huis sinds de piek in 2006 met meer
dan 50% in waarde gedaald met een
totaalwaardeverlies van een slordige $6,5 biljoen
* de aandelen liggen ondanks de stijging vanaf
2009 nog steeds meer dan 20% onder de top
in 2007 met een totaal verlies van ruim $4,5
biljoen
* het banenverlies ligt op ruim 7,7 miljoen met
bijbehorend inkomensverlies, pensioen etc.
oplopend tot in de biljoenen
* het totale verlies aan bezit in combinatie met
consumenten die minder te besteden hebben
en bovendien bang zijn om het uit te geven
heeft grote sommen geld uit de markt genomen.
“Om die reden moet je niet denken dat upticks
in de consumentenuitgaven of op de beurs of in de huizenmarkt
betekenen dat de economie weer aantrekt. Consumenten lenen niet
langer maar zijn spaarders geworden waarop de nieuwe
stimuleringsmaatregelen van enige honderden miljarden geen
enkele invloed meer hebben. De belastingen kunnen niet verder
naar beneden, de rente kan niet verder omlaag, de
werkgelegenheid verbetert niet en de huizenmarkt trekt ondanks
de lage hypotheekrente niet aan. Anderzijds neemt het vertrouwen
in de overheid af. De gevolgen zijn voor de V.S. niet langer te
overzien”. Eén ding
staat vast: ‘the country cannot spend anymore its way out from
bubble to bubble’.
Het laatste “houvast” van de regering en de Fed
is QE, waarmee schatkistpapier van het ministerie van Financiën
wordt opgekocht, dat geld krijgt om de schulden te financieren.
Dat kost de staat niets want de betaalde rente die de Fed vangt,
gaat weer terug naar de staat. Het enige probleem op enige
termijn is de creatie van inflatie en depreciatie (waardedaling)
van de dollar. Intussen worden spaarders met de lage rente zwaar
gestraft en dat geldt ook voor de pensioenfondsen. Aan de andere
kant zijn er ook winnaars, zoals cash rich bedrijven die
gemakkelijk obligaties kunnen uitgeven al was het maar om
aandelen terug te kopen. Dat geld wordt dan niet in de productie
geïnvesteerd. De betaalde rente hierop is somtijds lager dan het
betaalbaar gestelde dividend. Bovendien kan men hiermee de
oorlogskas spekken.
Eveneens opmerkelijk was dat de schrijvers van
dit artikel geen interview met Ben Bernanke werd toegestaan. Hun
uitleg was: ‘it’s easy to see why; he’d risk dimishing what
remains of the Fed’s power by talking on the record about
limitations and problems’ (Vertaald: dat ligt voor de hand want
hij (B.) riskeert te moeten erkennen over minder macht te
beschikken alsmede de beperkingen en problemen van de Fed te
moeten toegeven).
Noot: de schrijvers willen hiermee vooral
aangeven dat het schort aan openheid vanuit de kringen van de
beleidsmakers (regering, Congres en Fed) en dat er bijgevolg bij
het grote publiek te veel reflectie op het verleden heerst
zonder voldoende te zien wat er in de toekomst te wachten staat:
inlevering van koopkracht! Het “grote zwijgen” van de
beleidsmakers heeft maar één reden: men heeft geen belang bij
het ontstaan van sociale onrust waarvan ze zelf de wegbereiders
zijn.
Tenslotte, om te voorkomen dat Obama een one
term president wordt, blijft QE met alle gevolgen het enige
alternatief. Zo lang er van buitenaf (China) geen verandering
van beleid wordt afgedwongen hoopt men in Washington vooralsnog
het inmiddels “omarmde” Japan scenario gaande te kunnen houden.
Dat is in elk geval goed voor beleggers in edelmetaal en in de
grondstoffensector.
Robert Broncel |