In
weerwil van talrijke ‘steunbetuigingen’ en
renteverlagingen door de centrale banken is er nog geen
enkele verbetering zichtbaar. In tegendeel, er is sprake
van een aanzwellende financieel/economische
verslechtering! De beurzen blijven er relatief nog
redelijk laconiek onder. De ‘orkestratie’ in de VS is
hieraan niet vreemd. De Dow dient immers ‘voor de
psychologie’ niet dramatisch onder de 8000 punten te
dalen. Tot nog toe lukt dat vrij goed. Ook dit shortspelletje
wordt zo behendig mogelijk gespeeld, zodat het lijkt
alsof de reële krachten van vraag en aanbod het
koersbeeld bepalen! Van vrije markten is evenwel in het
geheel geen sprake meer. Ze zijn verworden tot
‘kunst’markten!
Prelude
Nu de mechanismen van de
vrije marktvorming overboord zijn gezet, is het heel
lastig om onder de huidige omstandigheden een
betrouwbare analyse op de koersontwikkelingen los te
laten. Een en ander is onderdeel van de prelude tot een
zware crisis, waarin de vaste referentiekaders
wegvallen. Crisis betekent letterlijk omslagpunt. Een
systeem- of structuurcrisis vraagt om een geheel andere
benadering dan de bedaagde Keynesiaanse bankiers en
politici tot dus ver aan de dag weten te leggen! Jammer
is dat Obama juist ook een bedaagd team heeft
aangetrokken waarvan enige leden (o.a. Geithner, Rubin,
Summers) direct debet zijn aan de huidige
ontwikkelingen. Hopelijk wordt er binnen dit team een
snel voortschrijdend inzicht aan de dag gelegd!
‘Eieren voor goud’
In 1933 was het Roosevelt
die zich als nieuw president voor schier onoverkomelijke
problemen gesteld zag. De economie lag aan diggelen. Een
niet te keren deflatie en werkloosheid vroegen om een
rigoureuze aanpak. Roosevelt (New Deal!) moest ‘eieren
voor zijn goud’ kiezen. Daartoe diende het goud eerst
wel even geconfiskeerd te worden.
Met de woorden ‘we may
now restore that temple to ancient truths’
refereerde hij aan Matthëus waarbij Jesus de
geldwisselaars uit de tempel dreef. Met die
‘geldwisselaars’ kun je thans ook de wizards of Wall
Street aanduiden, de bankrovers die rijk
werden van de provisies en bonussen op derivaten van
derivaten etc. zonder in waarde te investeren. Daardoor
kreeg de beurs weinig impetus mee en deze gleed
over de rug van de beleggers naar steeds lagere niveaus
weg. Een herhaling van zetten? Niet voor zover het de
marktmanipulaties betreft. Die zijn thans in concert –
goud, rente, beurs, olie – ongeëvenaard. Het zal echter
een illusie blijken het schuldentij hiermee te keren.
Hooguit leidt dit spel tot uitstel van executie!
Onoverzienbaar
schuld’complex’
De historisch ongekende
hoge schuldenberg markeert de vooravond van de grootste
financiële catastrofe ooit en tegelijk het einde van een
era, die was ingezet met de stopzetting van de
inwisselbaarheid van de dollar in goud (1971). Het
betekent naar alle waarschijnlijkheid ook het einde van
het autonome beleid van de Treasury (Amerikaanse
ministerie van Financiën) en de Fed (Amerikaanse
centrale bank) als ook het einde van de rol van de
dollar als ‘s werelds reserve valuta. Dit wordt Obama’s
naarste nachtmerry!
Analoog aan de jaren ’20
is er ook nu veel te veel kapitaal uitgeleend en beleend
tegen een nu snel wegsmeltend vertrouwen (zie ook
grafiek). De toestand is thans aanzienlijk ernstiger
omdat wereldwijd alle markten hierbij betrokken zijn. Om
een idee te geven, hebben we thans volgens nog
onbevestigde berichten mondiaal een derivatenbubble
boven water van een kleine 700 biljoen of 700.000
miljard dollar! Deze kan nog verder uitdijen naarmate de
deflatiespiraal doorzet. Tot dus ver is hiervan slechts
circa 9.000 miljard of ruim 1% ‘uitgebaild’. Zelfs het
mondiale Bruto Product kan hier op geen stukken tegenop.
Maar dat is nog niet alles. Er dreigen nieuwe zwarte
gaten.
-
de Federal Home Loan
Banks met een deficit van 1.25 biljoen dollar
-
de
verzekeringsindustrie met een negatief verschil van
237 miljard dollar
-
de pensioenfondsen met
een underfunding van 410 miljard dollar
-
city- en state
tekorten voor bijna 150 miljard dollar
-
de niet meer te
financieren oorlog in Afghanistan
Dat is het plaatje van
vandaag. Voor morgen ziet het er gegarandeerd slechter
uit. Voormalig Fed president Paul
Volcker liet zich dan ook ontvallen: ‘you don’t have
to predict a dollar crisis; we are in the mother of all
crises’. Hoe goed de voornemens van
Obama mogen zijn, hij zal niet kunnen ontkomen aan een
zeer pijnlijke oplossing. Hij lijkt hierop al een
voorschot te willen nemen met zijn vizier gericht op de
voormalige presidenten Lincoln en Roosevelt. Ook zij
bleken als nieuw leider een historische scharnierfunctie
te vervullen!
Goud slaat de klok
Aanvankelijk zal Obama in
versneld tempo alles op alles willen zetten om het tij
te keren.
Dat impliceert nog meer
schulden maken totdat het inzicht ontstaat dat dit
trekken aan een dood paard blijkt te zijn. De periode
Roosevelt zou als een soort blauwdruk kunnen dienen.
De kernvraag is hoe
het vertrouwen in een nieuw internationaal monetair
systeem is te herstellen. Alleen een
substantiële opwaardering van het goud kan nog soulaas
bieden, maar dan wel binnen een nieuwe structuur onder
leiding van een mondiale centrale bank (een omgebouwd
IMF?) met een nieuwe mondiale munt gekoppeld aan het
goud. Zo kun je bijvoorbeeld denken aan Special Drawing
Rights of SDR’s (voorstel van George Soros), met goud
als benchmark. Deze issue geldt als een
hot patato. Welke politicus durft het direct hieraan
inherente koopkrachtverlies voor z’n rekening te nemen?
Het andere scenario is hyperinflatie met hetzelfde
resultaat, zij het in vertraagde uitvoering. In beide
gevallen impliceert dat een grootschalige
schuldliquidatie en bijgevolg dito verarming!
Hoe betrouwbaar is de
Amerikaanse centrale bank?
Uit een recent
waarschijnlijk gelekt archiefdocument uit 1961 blijkt
dat de Fed destijds al plannen had to
surreptitiously (op slinkse wijze!) intervene in
the currency and gold markets to support the
dollar and falsify government records so that
intervention would not be discovered (verkort
vertaald: de verslaggeving van de bank zodanig te
verdraaien dat ontdekking van markt-interventie niet
mogelijk zou zijn). Hopelijk zal dit ‘oude’ nieuws veel
stof doen opwaaien!
Amerikaanse zeggenschap
over het goud
Fed president Bernanke
heeft verklaard dat de waarde van de dollar under
legal jurisdiction (onder wettig gezag) van de US
Treasury ligt en niet onder die van de centrale bank.
Dit vloeit voort uit een oude wet uit 1917. Volgens
Titel 12 uit hoofdstuk 2 met subhoofdstuk IV, Sectie 95a
voortvloeiend uit WO I heeft de Amerikaanse president
het recht om te handelen in any property in which a
foreign country or national thereof has any interest.
Een opwaardering van het
goud ligt dus qua bevoegdheid vooralsnog bij het
Amerikaanse ministerie van Financiën. Buiten de
renteverlagingen, de opname van schuldpapier en de
garanties door de Fed blijft er geen middel over om te
redden wat er te redden valt. Of het zou moeten zijn
door afscheid te nemen van alle financiële instituten
die in de problemen zijn gekomen, de gezonde te steunen
en te investeren in infrastructuur en een groene
economie. Dat is de crux of the story!!
Inconsistente signalen
te over!
Alle tekenen wijzen op een
naderende implosie van het huidig financieel bestel:
* middels gold
backwardation het opzettelijk laag houden van de
termijnprijs op de
COMEX en LME om
het wegzakken van de dollar te voorkomen;
dit wijst er nogmaals op
dat goud de enige echte wereldvaluta is!
* voorts het innemen van
shortposities op de beurs en de oliemarkt (NEMEX)
* de continu wagenwijd
openstaande geldkraan
* de giga overname van
nagenoeg waardeloze schuldverplichtingen van financiële
instituten door de
staat
* de ongebreidelde
bereidheid om de begrotingstekorten enorm op te jagen
tegen een
staatsschuld die al
bijna 14% van het BBP (VS) bedraagt
* de giga opkoop
van Treasury Bonds (staatsobligaties) door de centrale
bank om
de rente laag te
houden, terwijl tegelijk ad libitum schuldpapier
wordt uitgegeven.
De zekerheid van goud
Een kick start voor
een nieuwe fase zou ook nu kunnen beginnen met de
volledige verkrijging van de controle over de goudmarkt.
De foute aanzet daartoe middels het short gaan op
de COMEX en LME is reeds gegeven. Papiergeld kan
eindeloos worden bijgedrukt, hetgeen alleen bomen kost.
Er is echter geen centrale bank die méér goud weet te
creëren dan de goudproducenten commercieel verantwoord
uit de bodem zullen halen. Daarbij komt dat de
wereldgoudproductie dalende is, terwijl het dehedging
proces (afbouw van goudverkopen op termijn tegen een
vaste prijs door goudmijnfondsen) nog niet is beëindigd.
Dit houdt tevens druk op de goudvraag.
Centrale banken die nu
goud verkopen, gooien het kind met het badwater weg!
Verder dient rekening te worden gehouden met een al dan
niet aan te kondigen stop op de export van goud door
niet onbelangrijke goudproducenten als Rusland en China.
Dit zou overigens navolging kunnen vinden bij andere
goudproducerende landen. Zojuist is bekend geworden dat
de gehele mijnbouwindustrie de investeringsplannen dit
jaar met ruim 50 miljard dollar (!) heeft
teruggeschroefd. Dat vertaalt zich eveneens in
aanzienlijk minder aanbod op de gehele
grondstoffenmarkt.
Kortom, hoewel bijna geen
huisanalist (logisch want dan wordt er immers niks
verdiend!) dit onderwerp belicht, is goud onder de
onderhavige bizarre macro-financiële ontwikkelingen en
omstandigheden de enig zinnige belegging
om koopkracht te behouden. Vanaf het moment van de
verder oplopende geldgroei in 2001 is de goudprijs meer
dan verdubbeld en onze koopkracht gehalveerd. Geen
enkele beleggingscategorie heeft dat resultaat zelfs
maar benaderd!
Robert Broncel
copyright 21 januari 2009 |