Header


Homepage | De Markt | Portefeuille | Quotes| Archives | Aanmelden | Contact
 

Columns 2017

2016

2015 2014

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

ANDERE TIJDEN XXX
(25 mei 2020)

Door na de crisis in 2008/9 verzaakt te hebben de ontstane schuldenhoogte te saneren en nadien verder uit de hand te laten lopen, blijkt er thans “met behulp van” corona geen kruid meer tegen opgewassen te zijn. Daarmee hebben de  centrale bankiers zich volledig in het pak genaaid en is er geen weg meer terug, met achterlating van de totale ontwrichting van het mondiale monetaire systeem, het draaipunt van deze column!
 

Dat daarmee straks de allerduurste sigaar uit eigen doos wordt gepresenteerd, wordt er niet bij verteld. Wel is bereikt dat deze “sigaar” vooralsnog naar buiten toe nagenoeg onzichtbaar is gebleven. Zolang het daarbij blijft, zul je weinig blaffende honden horen!

 

De rol van goud

Onze politieke beleidsmakers staan eveneens met de rug tegen de muur en moeten bijgevolg diep in de buidel tasten. Nood breekt wet, pas achteraf zal blijken dat het middel erger was dan de kwaal. Uit het verleden weten we dat met het wagenwijd openzetten van de geldkraan de weg open staat voor een implosie van het monetaire systeem. Hieruit blijkt niets geleerd te zijn. Het boom bust scenario is bijgevolg van alle tijden! Dat scenario valt het beste af te lezen uit de monetaire barometerstand van het goud, de enige omnipermanente “reële” valuta.


Na een sterke stijging als gevolg van de crisis in 2008/9 diende “dit goedje” vanaf september 2011  middels backwardation (termijnprijs lager dan dagprijs) op de COMEX futures beurs in New York coûte que coûte onder controle te  worden gebracht. Dat is tot dusver in “alle rust” middels de daartoe in het leven geroepen bullion banks vrij aardig gelukt. De goudprijs daalde in 2016 kortelings zelfs beneden $1.100 en niemand gaf er meer een fluit voor. Sterker, er liepen zelfs voorspellingen tot beneden $600, over sentiment gesproken!

Nadat de centrale banken in het Westen de geldkraan steeds verder hadden opengezet en ook de geopolitieke spanningen begonnen op te lopen (handelsoorlog tussen de V.S. en China), lieten deze instituten zich meer en meer aan de koopzijde zien. Als gevolg daarvan steeg uiteraard de vraag naar fysieke uitlevering op de COMEX allengs en kwam backwardation steeds meer onder druk te staan, zodat er van de zijde van de bullion banks veel geld bij moest.

Of er nu definitief sprake is van een trendbreuk valt nog te bezien daar uiteraard geen middel onbeproefd zal blijven om “deze koe zo lang mogelijk bij de gouden horens vast te kunnen houden”. Zo kan worden gedacht aan omzichtige hulp van de Federal Reserve aan de bullion banks (‘da boyz’) om het “COMEX pokerspel” gaande te houden. Blijkens de boven-staande chart lukte dit tot dusver slechts met horten en stoten. Desondanks blijft er sprake van een opgaande trend en zijn we nog “maar” een goeie 10% van het hoogtepunt in 2011 verwijderd.

Zilver, poor man’s gold, is daarentegen veel minder goed uit de voeten gekomen vanwege de gemakkelijker uit te voeren dressings op de COMEX vanwege het veel geringere kapitaalbeslag. De scheefgroei is intussen zodanig uit z’n voegen komen te hangen dat de gemiddelde historische waardeverhouding met goud van 16 op 1 thans op de recordhoogte van 100 op 1 staat. Dat is nog maar tweemaal eerder gebeurd, te weten tijdens het interbellum in de jaren ’30 en tijdens de eerste Golfoorlog in 1990. Zilver is bijgevolg extreem goedkoop maar als gevolg van de gestegen marktvraag slechts mondjesmaat beschikbaar.  

 

De rol van de centrale banken

Nu de centrale banken als gevolg van de nagenoeg permanente openstelling van de geldkraan (QE) in combinatie met de renteafbouw steeds meer als buyer of last resort moeten optreden, is er geen alternatief anders dan de “vestzak broekzak” methode. Er is al geopperd om straks alle staatsschuld in een eeuwigdurende renteloze lening om te zetten, met een mooi strikje er omheen als “erflating” aan het nageslacht. Hoe eenvoudig kan het niet zijn? Alleen een land als China met nog wat van “deze handel” in de achterzak zal hiermee geen genoegen nemen en daarmee zou een wissel worden getrokken op die vooralsnog onaantastbare rol van de dollar. De geluiden hieromtrent in de Aziatische wereld zijn al geruime tijd hoorbaar.  

 

Ruim 40% van alle schuld is uitgegeven in US dollars. De Bank of International Settlements (BIS) in Basel taxeerde dat meer dan $13 biljoen (12 nullen) zich in handen van buitenlandse banken bevindt of een equivalent van ca. 60% van het Amerikaanse BBP. Dit gevoegd bij een liquiditeitstekort van $3,3 biljoen dat door turbo printer Powell bijgedrukt zal moeten worden, maakt het beeld er niet eenvoudiger op. Whatever it takes!

Uit het verleden van het functioneren van de centrale bank valt af te leiden dat deze altijd aan de wortel heeft gestaan van het beladen boom bust scenario. De reden: in plaats van te waken voor koopkrachtstabiliteit werd deze juist “uitgewoond”. Het verraderlijke daarbij is dat de centrale bank als een onafhankelijk instituut werd neergezet maar in wezen een servituut van de centrale overheid blijkt te zijn. Met dit “bedieningspaneel” was het mogelijk de uitgaven  van de staat te laten stijgen en te “accommoderen” in de staatsschuld op de balans van de centrale bank.

 

Met een zekere schuldgrens valt immers te leven, zoals deze bijvoorbeeld binnen de Europese Unie op maximaal 60% van het BBP staat gefixeerd. Bij overschrijding hiervan staan er sancties uit die evenwel nooit “hard” zijn afgedwongen, terwijl het renterisico door de ECB middels opkoop van het bewuste staatspapier werd afgekocht. Als gevolg van “de stabiliteit” van de euro bleef de omloopsnelheid van de euro alsnog relatief laag, zomede de inflatie.

 

De voorbeelden uit het recente verleden liggen niettemin voor het oprapen zoals het Derde Duitse Rijk in de jaren ’20, De Sovjet-Unie na WOII, Zimbabwe alsook Argentinië en Venezuela anno nu. De “prettige” wetenschap nu is dat de centrale bank als redder in nood alsnog kan blijven functioneren door de staatsschuld over te nemen, waarmee het probleem “opgelost” lijkt. Omkijkend bleek dit beleid echter als een boemerang op de economie te hebben gewerkt.     

Het was Wladimir Lenin die al een eeuw geleden vraagtekens achter de inrichting van het kapitalistisch systeem plaatste maar hij kon de vinger er nog niet achter krijgen. Zijn opvolger Stalin wilde “haring of kuit” en ontbood Nicolai Kondratieff, de belangrijkste econoom in die tijd, om uitsluitsel te komen geven. Hij kwam niet verder dan een schets van de cyclus te laten zien, nu bekend als de Kondratieff lange golfbeweging die het algemene prijspeil weergaf en dat kostte hem bij aanschouwing door Stalin de kop.  

 

Het waren uiteindelijk de Oostenrijkse econoom Joseph Schumpeter, gevolgd door pionier van de Oostenrijkse School Carl Menger en later Ludwig von Mises die Kondratieff’s visie verder hebben uitgebouwd. Zouden ze thans na een eeuw nog hebben geleefd dan zouden ze hun gedachtegang nagenoeg bewaarheid hebben kunnen zien. Wat ze niet konden voorzien is dat het kapitalistisch systeem “een veelkoppig monster” bleek te zijn en zich altijd weer wist op te richten. Dat zal vermoedelijk ook nu weer gebeuren, maar tegen welke prijs?!

Opmerkelijk is dat een ander oudgediende zich met dit onderwerp veel minder heeft bezig gehouden. Wel maakte hij gebruik van de economische golfbeweging maar hem ontging de relatie met de monetaire ontwikkeling. Zo heeft hij nooit in edelmetaal gedaan: “als je het goud uit de grond hebt gehaald, stop je het er vervolgens weer in”, is één van zijn “spreuken”.  

 

Warren Buffett

Als ’s werelds meest gerenommeerde belegger stond hem altijd z’n eigen ontworpen indicator voor ogen, waarvan de uitslag tot stand komt gebaseerd op de marktkapitalisatie op Wall Street in verhouding tot de hoogte van het Amerikaanse BBP. Dat laatste zakt nu in versneld tempo weg en biedt geen enkel houvast meer voor de sterk oplopende tekorten, de groeiende schuldenlast en/of een verder oplopende beurs. Op grond hiervan ziet hij geen emplooi meer voor z’n “stille” reserve van bijna $127 miljard en is zelfs begonnen met portefeuilleafbouw waaronder in de auto-industrie, luchtvaart en banking (Goldman Sachs).

Goldman voorziet zelf ook ‘a huge problem for the Fed’ die nu gedwongen is het ene gat met het andere te vullen. Dit is volgens Goldman het meest gevreesde monetaire rampscenario, met een huidige gap van bijna $7 biljoen en rap oplopend naar een nog duizelingwekkender hoogte.

 

De rol van de Federal Reserve

Uitgaande van de huidige $30 miljard per week zitten we over 12 maanden op nagenoeg $8,5 biljoen maar waarschijnlijk veel meer! De Fed rest niets anders dan “al deze handel” in hetzelfde tempo op te kopen (monetariseren). Zo steeg de Fed’s balans per eind augustus 2019 op een stand van $3,76 biljoen naar $6,93 biljoen op 13 mei j.l. of een stijging met 84%! Betrof het aanvankelijk nog voornamelijk de aankoop van staatspapier of papier van lagere echelons, thans worden ook junk bonds, zgn. Collateralized Loan Obligations (CLO’s) met een hoog risico en vele hypotheken “opgeveegd”, dit overigens binnen een nieuw opgezet kader van een zgn. Secondary Market Corporate Credit Facility (SMCCF).

 

In feite kan de Fed via de Federal Reserve Act alleen stukken onder een staatsgarantie opkopen. Hoe kan het dan dat er ook stukken zonder deze garantie worden opgenomen? Wel, dat gebeurt middels een zgn. Special Purpose Vehicle (SPV) dat moet worden aangemerkt als illegaal daar het Congres er nooit over is gehoord en er dus ook geen officiële kennis van heeft kunnen nemen. Voor Trump speelt dat geen enkele rol, terwijl de  wetgeving hem toch al dikwijls voor de voeten loopt. Hier is dus sprake van een blatant abuse of power zonder dat er verder een haan naar kraait. Ook wordt er achter de muren van de Fed (Ben Bernanke, Janet Yellen) gefluisterd om grootscheeps de beurs straks op te gaan, waarmee het systeem in staatskapitalisme verzandt! Waar hebben we dat eerder gezien of eerder een self fulfilling prophesy?

In plaats van de primaire doelstellingen te blijven nastreven met focus op prijsstabiliteit en volledige werkgelegenheid blijken de never ending liquiditeiten uiteindelijk alleen op Wall Street zichtbaar geworden. Vanaf de piek in 2007 is de beurs met bijna 128% gestegen of ruim 3 maal de BBP groei en 6,5 maal de bedrijfsopbrengsten, terwijl slechts een klein deel in de economie belandde.

Hoewel de omloopsnelheid van de uitgestrooide liquiditeiten tot dusver nog geen reden tot opwinding vormt, zal een eenmaal ontstane inflatie hierop een forse domper zetten. De Fed kan de rente niet meer verhogen, staat dan in feite schaakmat en zijn de poppen pas echt aan het dansen, aldus Real Investment Advice uit Houston!

Voorts is de werkloosheid in april met bijna 15% gestegen, terwijl het BBP voor het 2e kwartaal optimistisch geschat uitkomt op een min van 12% tot 15%, terwijl Fed president Jerome Powell zelfs met een schatting van min 30% naar buiten kwam! 

 

Een ander weinig opwekkend bericht kwam van Wereldhandelsorganisatie (WTO) met een verwachte daling van ca. 20% voor het lopende jaar.

 

Intussen blijft het op de beurs vooralsnog ‘business as (un)usual’, is de liquiditeitscrisis vergeten evenals de verzwakte positie van de banken en zijn beleggers vooral verblind geraakt door de geldkraan van de Fed alsmede de positieve vaccin vooruitzichten. Maar Modern Monetary Theory zal blijk geven geen free lunch op te leveren en met deze winds of change  ruimschoots voldoende stof  tot “Andere Tijden” doen opwaaien!

 

Robert Broncel


Copyright, 25 mei 2020
 

 

PS. deze column wordt ook verzonden aan DNB president Klaas Knot

 
 
 

 

<< vorige

volgende >>

 

 
 

Disclaimer Portefeuille 

Hoewel alle berichtgeving alsmede de fondsprofielen met de grootste zorg worden samengesteld en uitgebracht, kunnen geen waterdichte garanties worden verstrekt. Wel wordt de berichtgeving vanuit eigen bron zowel als van externe professionele research pas na due diligence naar buiten gebracht. De deelnemer is te allen tijde zelf verantwoordelijk voor de opvolging alsmede de aan- en verkoopbeslissingen die hij/zij hieraan ontleent. 

Het portefeuillebeheer blijft onder het ressort van Robert Broncel, waarbij de deelnemer de vrijheid heeft al dan niet opvolging te geven aan de aanwijzingen ter zake. Het kan voorkomen dat door onvoorziene omstandigheden berichten te laat worden opgenomen zonder dat hiervoor verantwoordelijkheid kan worden genomen. Voorts zal de waarde van de portefeuille fluctueren en kunnen er nooit garanties voor de toekomst aan worden ontleend. 

Het intellectueel eigendom van de portefeuille, analyses en copyrights liggen bij Robert Broncel. Verder mag er zonder toestemming NIETS van deze site worden gekopieerd of op de een of andere wijze elders worden weergegeven.

2019 © Robert Broncel