Header

Columns 2011 Columns 2010 Columns 2009 Columns 2008 Columns 2007 2006 2005 2004

FOUT
(13 januari 2010)
 

Noem mij twee hoofdoorzaken waarom het in het leven fout kan gaan: kuddeperceptie en overmoed afgezien van het onvoorziene toeval. Ik moest hieraan denken toen ik in de auto in het programma ‘Pep Talk’ op BNR – het vroegere Business News Radio – viel. Met de economen Klaver en Koelewijn als klankbord ging het over de vraag ‘is het einde van het kapitalisme in zicht?’ Luisteraars konden hierbij hun zegje doen.

 

Verrassend was dat van alles van stal werd gehaald, waarbij de hypothekencrisis en de bonussen als de grootste boosdoeners werden aangemerkt. Het korte termijn vizier voor zover ik het heb mogen mee beluisteren voerde de boventoon. Aangezien het programma reeds op gang was, had het telefonisch geen nut meer ‘in te souffleren’. Het kapitalisme zou al bestaan vanaf de ondergang van ‘onze’ VOC,  gekenmerkt door de ‘vrije markteconomie van vraag en aanbod’. Maar wat ik vooral miste was dat het niet zou moeten gaan over de oorzaak van deze recessie of crisis (wie kent intussen de echte betekenis van dit woord?) maar over de oorzaak van deze ‘klipp-und-klare’ systeemcrisis. Over de grondoorzaak werd niet gerept, althans niet voor zover ik dat kon beluisteren.

 

Geen wezenlijke wending

Zolang ‘we’ en dan heb ik het over de beleidsmakers en economen niet weten hoe de huidige crisis dient te worden gedefinieerd om vervolgens te kunnen tackelen, zal er ook geen wezenlijke omslag plaats vinden. Dus blijven we ons maar vastklampen aan hoop, opdat het straks weer beter zal mogen gaan. Daarover bestaat trouwens nauwelijks twijfel. De vraag is nog slechts wanneer de verbetering zal intreden. Maar we blijven wel achter een hoop dat onze koopkracht (middels ons te wachten hogere belastingen, lagere inkomens, inperking van uitkeringen en/of inflatie!) niet te veel naar de knoppen wordt gejaagd. Dit lijkt meer op ijdele hoop in plaats van zorg te hebben.

 

Oud paard blijft op stal

Stel, u maakt zich wel zorgen en u zit toevallig zelf ook nog ‘dicht bij de knoppen’ en u zou verstandelijk op grond van de huidige ontwikkelingen willen saneren door uiterst onprettige en impopulaire maatregelen te nemen. Met een bijna aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid kunt u er dan op rekenen door ‘de meute’ volledig te zullen worden  afgeserveerd. Die pikt dat niet en terecht niet, want die is onkundig van datgene wat er nu werkelijk precies boven het hoofd hangt. Die weet niet dat deze crisis z’n grondoorzaak vindt in het openbreken van de Bretton Woods overeenkomst uit 1944 met de dollar toen nog aan goud gekoppeld. Die weet evenmin dat de dollar tot juli 1971 zo goed was als het goud in Fort Knox en op grond daarvan de reservestatus ontleende. Hij weet evenmin dat hier de kern van het probleem ligt noch de oplossing daartoe in de vorm van een nieuw soort Bretton Woods. Echter, degenen die het wel weten en het goud met de term van een barbaric relic afdeden, staan op straffe van veel onheil ook niet te dringen om ‘dat paard’ opnieuw van stal te halen.

 

Het valt vooral de financiële pers te verwijten deze zaak niet essentieel te hebben uitgespit. Wie heeft het nu over de loskoppeling van het goud en de daaruit voortvloeiende gigantische tekortfinancieringen van de VS sinds 1971? Wie heeft het nog over zwevende valuta’s nu we de euro hebben? Voor de burger die naar Amerika op vakantie gaat, heeft dat alleen maar voordelen en verder had dat weinig te ‘betekenen’. Sterker, de centrale bankiers waar ook ter wereld hebben zich toch achter het besluit van voormalig president Nixon geschaard. De vraag is of zij wel hebben begrepen welke risico’s het doorknippen van de gold pegging (koppeling) zou gaan hebben. Immers, voor de VS werd hiermee ruim baan gecreëerd om alle tekorten op het buitenland te kunnen afwentelen. Ik herhaal nog maar eens: ‘the dollar is our currency but your problem!’

 

De dollar als machtsinstrument

De tekortenfinanciering van de Vietnamese oorlog was aanleiding om niet langer dollars maar juist goud als betaling te gaan eisen (Frankrijk). Dat stond Nixon niet toe en blies Bretton Woods op. De VS konden nadien helemaal hun gang gaan.  Met z’n allen zagen we de tekorten resulterend in steeds meer staatsschuld maar ook meer handelsschuld  oplopen. Sinds die tijd is de dollar dan ook aanzienlijk minder waard geworden. Hoe merkwaardig dat er nooit één buitenlandse bankpresident is geweest die de vinger op deze zere plek heeft willen leggen. Helaas mocht hij dat niet uit vrees voor sancties waarmee destijds ook gedreigd werd richting Frankrijk. Voor president de Gaulle in die tijd aanleiding om de VS de rug toe te draaien, uit de NAVO te stappen en een eigen kernmacht (Force de Frappe) te ontwikkelen. 

 

De onaantastbare waarde van goud

Waar het goud als het ultieme ruilmiddel een constante waarde heeft en de dollar bij een steeds grotere geldschepping steeds minder waard is geworden, werd de rest van de wereld opgezadeld met een munt die steeds minder koopkracht representeerde. Vandaar dat alles in dollars uitgedrukt (met name grondstoffen) duurder is geworden. Dat kan het beste worden gedemonstreerd met het volgende voorbeeld:

 

In 1945 stond een ounce (31,1 gram) goud voor $35 geprijsd. Je kon toen een degelijk kostuum voor nog geen $20 kopen gelijk aan 0,57 ounce goud. Nu betaal je voor dat zelfde kostuum iets van $600 of ook ruim een half ounce. Het zelfde geldt voor een auto of een huis. Kostte een auto destijds ruwweg $500 of 14,3 ounces tegen thans ca. $16.000 of 14,2 ounces. Een huis kostte toen iets van $5.500 of 157 ounces. Nu kost een gemiddeld huis $181.000 of 160.5 ounces. We zeggen dan dat deze zaken veel duurder zijn geworden, ja in geld maar niet in goud. Goud blijkt als tegenwaarde in goederen juist een constant ruilmiddel te zijn. Dus kent goud ook geen bubbles! Of zoals John Hathaway van Tocqueville Gold Fund het uitdrukte: ‘gold is a bubble only for those who maintain faith in the ability of politicians and financial authorities to swim against the tide of deflation; for the rest of us, it is protection against monetary damage to come’ (of: goud is alleen een bubble voor degenen die nog vertrouwen hebben in de bekwaamheid van politici en financiële autoriteiten om tegen het deflatietij te kunnen in zwemmen; voor de rest is het een bescherming tegen monetaire averij in de toekomst!)   

 

In euro’s zal dit verhaal niet anders luiden. Ook deze valuta kent gezien de uitstaande schulden veel te weinig gouddekking en is bijgevolg het zelfde lot beschoren. Ondanks gemor werd ons de euro door de strot geduwd op basis van wat achteraf blijkt boterzachte voorwaarden te zijn. Er is geen land binnen de eurozone dat zich hieraan nog houdt. Een aantal landen dreigt nu in hun schulden te verzanden. Er mag niet gered worden, want dat zou een precedent scheppen en de andere landen meetrekken. Wie gaat er straks voor de consequenties opdraaien? Wat is de lering hieruit? Op geld rust schuld, op goud niet. Koopkracht in de vorm van papiergeld kan worden verkwanseld, maar de koopkracht van edelmetaal ondanks alle manipulaties nooit. Vandaar ook die naamgeving!

 

Andere fout

Hoe weinig inzicht beleggers in ‘geld’zaken hebben, bleek uit hun geloof dat je middels injecties van honderden miljarden ‘rode flappen’ de economie weer op stoom zou kunnen brengen als ware er nooit een crisis geweest. Allicht, want bij een rente van nul kon de risicoperceptie ook weer naar nul en was het weer kopen geblazen. Gelet op de koersenborden is het ‘vuiltje’ van Lehman al weer bijna weggepoetst. Er waren ook  beleggers die naarmate de beurzen steeds verder aantrokken hun ogen begonnen uit te wrijven. En niet ten onrechte, want een echt economisch herstel puur aangezet door de overheid kent evenmin een precedent. Nu de Dow weer rond het niveau van 10.500 vigeert, bestaat er van ‘hogerhand ‘ geen druk meer de beurs te blijven ondersteunen. Dat zou natuurlijk weer anders zijn mocht de Dow opnieuw dreigen een deuk op te lopen.

 

Hier valt niet tegenop te speculeren. Hoe werd nu die zware bear market rally bewerkstelligd? Men zegt dat dit een natuurlijke reactie was op de veel te diepe val in de herfst van 2008. Inderdaad is dat de oppervlakkige lezing. Alleen vreemd dat deze rally plots op een dag in maart door Goldman Sax werd aangekondigd. Hoe kon men dat nu weten? Wel, omdat de aandelenmarkt zoals ook andere markten w.o. edelmetaal onder de centrale regie van Goldman Sax vallen. Daarop werd er eveneens ‘money out of thin air’ in het beleggingscircuit gestort. De ‘flappentap’ stond toch al open. De maffia is hierbij kinderspel!  

 

 ‘Hogerhand’

Op Wall Street wordt thans gefluisterd dat de beurs werd aangestuurd door de Federal Reserve en de Treasury (Financiën), samen met enkele beursfirma’s. Een dergelijk lange nagenoeg ononderbroken, zeg maar onnatuurlijk evenwichtig opgaande lijn heeft zich nog nooit eerder voorgedaan. Juist in een tijdsbestek waarin na het ontstaan van een levensgevaarlijke situatie (herfst 2008) vooralsnog geen enkele onzekerheid is weggenomen. Sterker: door de additionele waanzinnige schuldcreatie is er juist meer onzekerheid bij gekomen!

 

De beurs is intussen wel weer tot ruim $6.000 miljard aangesterkt. Nogmaals de vraag: waar is al dat geld zo snel na de melt down in de herfst van 2008 vandaan gekomen? Er is geen enkele andere logische verklaring te vinden anders dan van ‘hogerhand’.

 

Charles Biderman van TrimTabs Investment Research instituut, dat hier niet zo bekend is maar in de VS hoog aanzien geniet, kwam hiermee vorige week naar buiten. Met ‘hogerhand’ duidde hij op het in de volksmond aangeduide Plunge Protection Team (PPT) dat na de Wall Street Crash in 1987 door Reagan in het leven was geroepen om destijds al bij te springen. Dit obscure gezelschap opereert uitsluitend achter ‘de schermen’, hetgeen zonder adequate rapportage bij wet zelfs formeel is verboden. But who cares? Dus kan deze beschuldiging officieel niet hard worden gemaakt. Vandaar dat er door sommigen w.o. US Representative Ron Paul steeds luider wordt aangedrongen op openbaarmaking van de Fed’s ‘agenda’.

 

Toenemende invloed Goldman Sax

Dus de beurs ging niet zo zeer omhoog als reactie op de neergang in 2008. Evenmin  vanwege betere bedrijfsresultaten anders dan op grond van kostenbesparingen. Terwijl  van meer consumentenbestedingen of minder werkloosheid ook geen sprake is. Zo werd kennelijk de opgang van bovenaf in scène gezet! Dat werd gedaan met het oog op de belabberde positie van diverse grote partijen zoals banken, verzekeringsmaatschappijen, pensioenfondsen en andere professionele instituten (too big to fail). Inmiddels is een economische verbetering ruimschoots ingeprijsd, alleen de onderbouwing ontbreekt nochtans. Zou dit dan het mooiste sprookje aller tijden worden? Zolang het aan Goldman Sax ligt stellig, want dat huis spint er zwaar garen bij. Intussen is er al weer $16.7 miljard aan bonussen uitgedeeld!

 

Hoe nauw GS is betrokken bij het reilen en zeilen binnen het internationale financiële circuit bleek al uit het feit dat twee ministers van Financiën (Robert Rubin onder Clinton en Henry Paulson onder Bush) uit dit huis zijn voortgekomen. Volgens een recent onbevestigd bericht zouden er tijdens de laatste G-7 meeting meer dan 20 ex. GS ‘officials’ hebben aangezeten. Wat, vrije markteconomie? Je kunt alleen maar zeggen dat alles uit de kast wordt getrokken om de grote jongens in de VS het vege lijf te laten redden ten koste van de rest van de wereld. Zolang de centrale bankiers in die rest van de wereld er veelal het zwijgen toe doen, is ze dat beslist aan te rekenen. De daders liggen straks op het kerkhof en Jan met de pet heeft weer het nakijken! Vreemd genoeg hoor je hierover nagenoeg niemand malen.

 

Hoe fout het dreigt te gaan!

Gerekend naar het BBP is Japan (nog) de tweede grootste economie ter wereld. De Japanse staatsschuld bedraagt intussen 2,27 maal dat zelfde BBP. Dat betekent dat Japan pas weer schuldvrij is nadat alle werkzame Japanners 2,27 jaar voor niks hebben gewerkt en alle productie wordt besteed om de schuld te saneren. U begrijpt het al. Dan zal er triest genoeg tegen die tijd geen Japanner meer in leven zijn. 

 

In een pas verschenen bericht afkomstig van Société Générale in Parijs, geschreven door ene Dylan Grice met als titel ‘A Global Fiasco is brewing in Japan’, staat dat de Japanse staatsschuld intussen autonoom blijft groeien. Dat betekent dat de Japanse staat meer moet blijven lenen op de kapitaalmarkt dan het ooit aan belasting kan heffen. Wie heeft er dan nog vertrouwen in zo’n debiteur?

 

Antwoord: de Japanse onderdaan, want die wordt ‘all is well’ voorgehouden! Zolang er voldoende Japans spaargeld in de staatsschuld wordt ondergebracht, blijft het bij een veenbrand zonder veel zichtbare rookontwikkeling. Het wordt een andere zaak als hij in de gaten krijgt dat deze schuld geen expiratie meer kent. Bovendien wordt er als gevolg van de vergrijzing minder gespaard. Dan is er geen andere uitweg meer dan bij het buitenland aan te klampen, maar tegen welke prijs? Zelfs bij een rente van 4% is er al geen ruimte meer voor maatschappelijke voorzieningen als politie, onderwijs, infrastructuur en betaling van het niet onaanzienlijke ambtenarenapparaat. Dat wordt dan toch een nogal  levensbedreigend probleem, niet alleen voor de Japanse natie maar voor de gehele wereld, met een weerslag zonder weerga op alle vermogensklassen.

 

Immers, Japan zal zich eerst moeten ontdoen van de ruim $750 miljard aan Amerikaans schuldpapier en wie wil een dergelijk ‘vrachtje’ nog opnemen van een staat (VS) die zelf al in bedenkelijk vaarwater verkeert? Voorts blijkt de Japanse bank nog andersoortig buitenlands schuldpapier in bezit te hebben. Dat ‘voorraadje’ zal ook moeten worden geliquideerd. De kans is dan levensgroot dat dit schuldpapier tegen ram(p)sj prijzen moet worden aangeboden, waardoor de lange rente wereldwijd sterk wordt opgedreven. Daarmee staat een nieuwe grote internationale crisis op de kaart. Zoals de heer Grice het uitdrukte: ‘zodra je eenmaal op een breuklijn verkeert, kun je een aardbeving verwachten!’

 

Robert Broncel,

 

copyright, 13 januari 2010

 
 
 

<< vorige

volgende >>

 

 
 

Disclaimer Portefeuille 

Hoewel alle berichtgeving alsmede de fondsprofielen met de grootste zorg worden samengesteld en uitgebracht, kunnen geen waterdichte garanties worden verstrekt. Wel wordt de berichtgeving vanuit eigen bron zowel als van externe professionele research pas na due diligence naar buiten gebracht. De deelnemer is te allen tijde zelf verantwoordelijk voor de opvolging alsmede de aan- en verkoopbeslissingen die hij/zij hieraan ontleent. 

Het portefeuillebeheer blijft onder het ressort van Robert Broncel, waarbij de deelnemer de vrijheid heeft al dan niet opvolging te geven aan de aanwijzingen ter zake. Het kan voorkomen dat door onvoorziene omstandigheden berichten te laat worden opgenomen zonder dat hiervoor verantwoordelijkheid kan worden genomen. Voorts zal de waarde van de portefeuille fluctueren en kunnen er nooit garanties voor de toekomst aan worden ontleend. 

Het intellectueel eigendom van de portefeuille, analyses en copyrights liggen bij Robert Broncel. Verder mag er zonder toestemming NIETS van deze site worden gekopieerd of op de een of andere wijze elders worden weergegeven.

2011 © Robert Broncel