|
Ganse imperia zijn in de wereldgeschiedenis
geïmplodeerd als gevolg van het opblazen van de geldeenheid,
waaraan corruptie en manipulatie uiteraard niet vreemd waren!
Dat gold het oude Perzische Rijk waar koning Darius zijn eigen
munt - de dailler - opblies. Dat gold 800 jaar later ook voor
het Romeinse Rijk en weer 800 jaar later het Byzantijnse Rijk.
Nog eens 800 jaar later ging het Duitse Rijk met hyperinflatie
plat als gevolg van de opgelegde herstelbetalingen aan de
overwinnaars uit de Eerste Wereldoorlog. Het Britse (verloren)
Commonwealth verankerd aan het pound sterling (letterlijk: een
pound zilver) en de Amerikaanse dollar (tot aug. 1971verankerd
aan een ounce goud) doen er door potverteren een ietsje later
alles aan ‘ditzelfde pad te bewandelen’.
De vraag ligt dan op je lip of die tijdspanne van
ca. 800 jaar wel een coïncidentie is?
De interval van 800 jaar lijkt niettemin meer
toeval dan het gevolg van een cyclus. Natuurlijk voltrok de
geschiedenis zich in het verleden in een veel trager tempo en
kostte het ook veel meer tijd een imperium op te bouwen.
Misschien voer voor historici?
Historie
Het echte kapitalisme deed z’n intrede met de
uitgifte van het eerste aandeel ooit door de V.O.C. (Verenigde
Oostindische Compagnie) in 1606, waarvan er in mijn werkvertrek
een replica aan de muur hangt. Dat ‘evenement ‘ luidde onze
Gouden (niet toevallig) Eeuw in. Het aandeel, dat in die tijd
nog ‘aktie’ heette en heden ten dage nog wordt teruggevonden in
de Duitse Aktiengesellschaft (AG) en in de Zweedse Aktiebolaget
(AB), kwam niet uit de lucht vallen. Deze ‘aktie’ gold destijds
een aandeel in een schip.
Daar gemiddeld 20% van alle schepen om diverse
redenen nooit meer terugkeerde, liep je met zo’n ‘ding’ een
aanmerkelijk risico. Omdat er in die tijd nog nooit een
maatschappij teloor was gegaan, bleek de vinding van een aandeel
in een maatschappij een regelrecht gat in de markt. De aandelen
gingen destijds als warme broodjes over de toonbank. De
aanvankelijk ‘open handel’ op de Dam (bij droog weer), in de
Oude Kerk en in de Olofskapel noodde tot één centrale notering.
Die volgde met de vestiging van een centrale marktplaats in 1611
aan het Rokin, gebouwd door Amsterdam’s eerste stadsarchitect
Hendrick de Keyser. Zo kun je zeggen dat onze hoofdstad het
oudste beursinstituut ter wereld huist. Vanaf de Dam via het nog
bestaande Beurspoortje richting Rokin loop je in feite op de
‘gewijde bodem’ van het kapitalisme. Ooit liep ik daar met een
paar Amerikaanse beurslieden en vertelde hen hierover. Als
antwoord kreeg ik: ‘you smart Dutch, you invented capitalism,
but we have perfected it’, het commentaar hierop laat ik graag
aan u.
Sinds die tijd heeft het kapitalisme vele ups en
downs gekend, te beginnen met de ‘tulip mania’ in 1637. Dit was
de eerste waarschuwing met een boodschap die thans nog
onverminderd van kracht is. De tulp ging vervolgens in de ban en
dat betekende einde ‘exercitie’. Toen zich in de jaren ’20
vorige eeuw de financiële implosie van het Derde Rijk voltrok,
werd dat met even veel verbazing aanschouwd door Stalin, als
zelf geïnstalleerd ‘tzaar’ van het toenmalige communistische
Sovjetrijk. Hij liet daarop zijn belangrijkste econoom
Kondratieff ontbieden met de vraag of hiermee ook het einde van
het kapitalisme werd ingeluid. Na een jaartje studeren was
Kondratieff er wel uit. De door hem ontwikkelde lange
golfbeweging heeft hem in de economische geschiedenisboekjes
grote vermaardheid opgeleverd, maar het heeft hem ook zijn leven
gekost. Stalin bleek niet echt gecharmeerd van zijn antwoord:
het gaat ‘op’ en het gaat ‘neer’ en ‘op’ en ‘neer’, etc. en liet
hem verbannen. Het heeft nadien ca. 80 jaar - intussen een
langer(!) mensenleven - geduurd voordat Kondratieff’s theorie
pas wezenlijk bevestigd zou worden.
Van verleden naar heden
Vooral na de implosie van het communisme is het
kapitalisme zich middels de vrije marktwerking volledig te
buiten gegaan. Geïnspireerd door Reaganism en Thatcherism in de
jaren ’80 en ’90 was ‘the sky the limit’. Ook al is het einde
van de hegemonie van het pond en de dollar nabij, daarmee is het
kapitalisme nog niet opgeblazen. Wel zullen de landen met grote
dollarbelangen er flink onder lijden. Dat geldt ook voor de
euro, die evenzeer zwaar is ‘geïnundeerd’. Hitler zag destijds
maar één uitweg door er zich proberen uit te knokken. Dat
alternatief is thans niet meer voorhanden nu de euro de eenheid
van Europa heeft bekrachtigd. Voor Amerika is dit evenwel een
nieuwe ervaring. De huidige geldsmijterij via stimulerings- en
garantiemaatregelen vloeit voort uit de ervaringen van het
beleid uit de jaren ’30. Die tijd werd juist gekenmerkt door het
terugdraaien van de geldhoeveelheid en gevolgd door een dodelijk
internationaal protectionisme. De Britse econoom John Maynard
Keynes meende het antwoord te hebben en verketterde het
toenmalige beleid. Door nu de geldpers op maximum capaciteit te
laten draaien, hoopt men op z’n Keynesiaans de muziek er in te
houden.
Volgens een recent uitgevoerd onderzoek van de
National Association for Business Economics (NABE) gelooft
frappant genoeg 81% uit een panel van 43 geïnterviewde economen
inderdaad in dit sprookje. Jammer was wel dat dit zelfde panel
deze ‘recessie’ pas zag aankomen toen deze zich reeds aan het
voltrekken was. De Fed voelt zich gerugsteund omdat er ook nu
geen enkel ander alternatief voorhanden is. Echter, bubbles
dienen niet met of zonder de geldpers te worden bestreden maar
juist te worden voorkomen! Daarin zijn de centrale banken
hopeloos tekortgeschoten!
Nu de geest uit de fles is, bereik je met het
schuld op schuld stapelen slechts uitstel van executie met nog
rampzaliger gevolgen. Schulden dienen hoe dan ook een keer
vereffend te worden en niet te worden vooruit geschoven in de
hoop dat een opnieuw aangeblazen economisch vuurtje de trek weer
in de schoorsteen brengt. Dat zou alleen nog denkbaar zijn bij
een inverdienbare vereffening. Alleen de staatsschuld ter hoogte
van $11,8 biljoen vergt al 20% van alle belastinginkomsten ad $2
biljoen. En valt dus middels welke hoge groei dan ook nooit meer
te saneren. Natuurlijk mag Larry Summers van Obama’s National
Economic Council beweren dat: ‘the Obama Administration had
helped pull the U.S. economy back from the “abyss” with
aggressive efforts to spur growth and stabilize financial
markets!’ of in goed Nederlands: Obama’s regering heeft er toe
bijgedragen de Amerikaanse economie middels een agressieve inzet
van de afgrond af te hebben gehouden,de groei te bevorderen en
de financiële markten te stabiliseren! Maar hij vertelt er
wijselijk niet bij op welke wijze dit avontuur op goed moment
ten einde komt.
Op gelegaliseerde diefstal van onze
bankiers(centraal of niet) zouden sancties dienen te worden
ingesteld. Nu komen de heren straffeloos weg en als het éffe kan
nog met een vette bonus ook. Collectief gezien mogen we ons
evenmin vrij pleiten, want we hebben dit ook toegelaten!
|
